Sau một mùa giải được xem là thất bại, Pep Guardiola buộc phải thay đổi. Man City của ông trở nên dễ bị đánh bại một cách khó hiểu. Họ thua tới 9 trận trong số 28 vòng đấu mở màn Ngoại hạng Anh 2024-25, và dù có gắng gượng để về đích ở vị trí thứ ba, đây vẫn là lần đầu tiên kể từ mùa giải 2016-17 họ kết thúc mùa giải với hai bàn tay trắng. Áp lực dồn nén khi khoảng cách với Liverpool ở top đầu ngày càng xa, Guardiola cần một lối thoát.
Vốn là bậc thầy về chiến thuật, Pep luôn khiến đối thủ bất ngờ bằng những sáng tạo không ngừng: từ thủ môn biết chơi bóng, số 9 giả, cho đến hậu vệ biến tấu nội hay trung vệ đá tiền vệ. Nhưng có lẽ, sự thay đổi chiến thuật ở mùa giải 2025-26 này mới là điều gây sốc nhất. Bởi lẽ, toàn bộ triết lý của ông xoay quanh việc kiểm soát bóng. Trong 9 mùa giải ở Anh, City luôn dẫn đầu bảng tỷ lệ kiểm soát bóng, không dưới 61.5% mỗi mùa. Đó là điều bất di bất dịch.
Thế nhưng, những con số đầu mùa 2025-26 cho thấy một Pep Guardiola khác. Trong trận hòa 1-1 tại Emirates trước Arsenal, Man xanh chỉ có 33.2% thời gian kiểm soát bóng – tỷ lệ thấp kỷ lục của một đội bóng do Pep dẫn dắt trong một trận đấu giải VĐQG. Đây còn là con số thấp nhất của chính Man City kể từ tháng 10-2010 (34.8%, cũng trước Arsenal). Trong mùa giải này, chỉ có 6 trường hợp một đội có ít kiểm soát bóng hơn, và 4 trong số đó là các đội bóng mới thăng hạng, trong đó hai đội chơi với 10 người. Việc nhường kiểm soát bóng là điều không thể tưởng tượng với nhà vô địch 8 lần.
Vậy mà tại Emirates, Man City lại vui vẻ lùi sâu và nhường bóng cho Arsenal. Một phần lý do là vì họ đã vươn lên dẫn nhờ pha lập công của Erling Haaland ở phút thứ 9. Nhưng sự sẵn sàng từ bỏ quyền kiểm soát là điều đáng chú ý. Bàn thắng đến từ một pha phản công chớp nhoáng: sau khi thoát áp lực của Arsenal bằng đường chuyền thông minh cho Tijjani Reijnders, Haaland nhận lại đường chọc khe để dứt điểm thành bàn.
Đó là bàn thắng thứ ba của Man City từ các tình huống phản công nhanh tại Ngoại hạng Anh mùa này, giúp họ trở thành đội ghi nhiều bàn loại này nhất. Chỉ có Man United (8) có nhiều cú dứt điểm từ phản công hơn Man City (7). Quan trọng hơn, chất lượng các cơ hội từ pha phản công của Man City là rất cao, với chỉ số xG trung bình mỗi cú sút là 0.27, so với mức trung bình toàn mùa là 0.17 xG/cú sút. Ngược lại, Man United dù có nhiều cú sút hơn nhưng vẫn chưa ghi được bàn nào từ phản công.
Việc chiêu mộ Reijnders có lẽ không chỉ đơn thuần vì khả năng phản công, nhưng cầu thủ này đang chứng tỏ là mối đe dọa hiệu quả. Có vẻ như Guardiola đã nhận ra xu hướng. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với TNT Sports, ông thừa nhận: "Bóng đá hiện đại ngày nay là cách mà Bournemouth, Newcastle, Brighton và Liverpool chơi. Bóng đá hiện đại không còn là chiến thuật theo vị trí nữa". Lần này, Pep đang phản ứng với xu hướng thay đổi của bóng đá, hơn là tự mình định hình nó.
Haaland từng chứng minh tại Dortmund về sự nguy hiểm của anh trong các tình huống chuyển trạng thái. Và Man City đang tận dụng điều đó. Họ tấn công với số đường chuyền trung bình mỗi pha lên bóng thấp nhất trong kỷ nguyên Guardiola.
Trận đấu với Arsenal diễn ra chỉ một tuần sau khi Man City có 45.3% kiểm soát bóng trong chiến thắng 3-0 trước Man United. Như vậy, họ đã có ít hơn 50% kiểm soát bóng trong 2 trận mùa này, bằng tổng số lần nhiều nhất ở bất kỳ mùa giải nào trong 5 năm qua. Điểm khác biệt là, nếu như trước Man United họ dễ dàng kiểm soát thế trận thì trước Arsenal, Pep cố gắng bảo toàn tỷ số bằng cách lùi sâu phòng ngự. Ông thay các tiền đạo Foden và Haaland bằng hai hậu vệ Ake và Nico Gonzalez. Tuy nhiên, chiến thuật này đã thất bại khi Gabriel Martinelli gỡ hòa ở những phút cuối. Thật khó để tin rằng Pep, người luôn muốn đội nhà giữ bóng để bảo vệ thành quả, lại chấp nhận một kết cục như vậy.
Man City chỉ thực hiện 229 đường chuyền trong cả trận, ít thứ hai dưới thời Pep. Họ không cố gắng triển khai bóng từ dưới lên như thường lệ, có lẽ một phần để bảo vệ tân binh thủ thành Gianluigi Donnarumma. Donnarumma không giỏi chơi bóng bằng Ederson, và Pep đã chỉ thị cho anh chuyền dài nhiều hơn. Kết quả, Donnarumma chỉ thành công 51.9% các đường chuyền, nhưng hiếm khi gây nguy hiểm cho đội nhà. Ngược lại, anh tỏa sáng trong việc xử lý các quả tạt, với 4 phá bóng bằng nắm đấm – nhiều nhất trong một trận Ngoại hạng Anh mùa này. Sự an toàn mà Donnarumma mang lại có thể là sự đánh đổi xứng đáng cho một thủ môn xuất sắc trong không chiến.
Nhìn về tương lai, khó có khả năng Man City sẽ lùi sâu phòng ngự và phản công như trận gặp Arsenal trước mọi đối thủ. Bản chất Guardiola là vậy, ông sẽ không vứt bỏ hoàn toàn cuốn sách giáo khoa của mình. Nhưng Liverpool vô địch mùa trước với nhiều bàn thắng phản công nhất (14). Nếu City muốn cạnh tranh chức vô địch, họ cần trở thành một đội bóng đa dạng hơn. Mối đe dọa phản công sẽ chỉ làm tăng cơ hội của họ.
Kết quả hỗn hợp đầu mùa 2025-26 cho thấy Man City vẫn đang trong quá trình tìm kiếm sự ổn định. Nhưng màn trình diễn chủ động phòng ngự và phản công hiệu quả tại Emirates có thể chỉ là khởi đầu cho một cuộc cách mạng mới của Pep Guardiola và Man City.
