Derby vẫn cứ là derby
Chiến thắng này không chỉ là một khoảnh khắc thể thao, mà còn là sự trở lại của thứ bóng đá nguyên sơ trước đây, khi một trận derby có thể bẻ cong mọi khái niệm chuyên môn. Derby Tyne-Wear giữa Sunderland và Newcastle luôn căng thẳng, vượt qua khuôn khổ thể thao thông thường, không chỉ vì hai thành phố chỉ cách nhau khoảng 19 km (Sunderland bên bờ sông Wear và Newcastle bên bờ sông Tyne), mà còn bởi mối thù lịch sử sâu sắc cách đây hơn 400 năm. Nguồn gốc được cho là bắt nguồn từ sự cạnh tranh giữa hai thành phố về thương mại than đá và đóng tàu trong khu vực Đông Bắc nước Anh.
Ngoài ra, ở cuộc nội chiến Anh thế kỷ 17, Newcastle chủ yếu ủng hộ phe Bảo hoàng, trong khi Sunderland và phần lớn khu vực Đông Bắc lại đứng về phía Quốc hội, càng làm sâu sắc thêm sự chia rẽ. Sự thù địch giờ đây xoay quanh quyền lực kinh tế vượt trội của Newcastle và khát khao được công nhận của Sunderland. Việc Sunderland trở lại giải đấu hàng đầu sau gần 10 năm, với sự đổi mới nhờ 167 triệu bảng chi tiêu mùa hè và 14 cầu thủ mới, đã đặt một chiếc ống kính toàn cầu lên trận derby. Sự hiện diện của 10 đài bình luận nước ngoài và 200 phóng viên là minh chứng cho việc trận chiến vùng Đông Bắc không còn là chuyện địa phương.
Dù không còn những hành động bạo lực cực đoan như thời Paolo Di Canio, sự kình địch của cuộc đấu Sunderland - Newcastle được phản ánh rõ trên sân. Tổng cộng, 9 thẻ vàng đã được trọng tài rút ra, chất lượng chuyên môn không cao khi cả trận chỉ có 11 pha dứt điểm được tạo ra với đúng một cơ hội ngon ăn. Giá trị bàn thắng kỳ vọng xG lần lượt là 0,29 của Sunderland và 0,25 của Newcastle.
Không có gì cô đọng bản chất kình địch hơn hành động cuối cùng của Sunderland: tái hiện chính xác bức ảnh ăn mừng mà Newcastle đã chụp tại Stadium of Light gần hai năm trước, sau chiến thắng 3-0 tại FA Cup. Khi được hỏi về ý tưởng táo bạo này, HLV Regis le Bris chỉ mỉm cười, mô tả nó là "Luôn luôn khó đoán, sáng tạo, thích nghi." Đó là một câu trả lời mang tính chiến lược: Sunderland không chỉ thắng trên sân cỏ, họ còn thắng trong trò chơi tâm lý.
Trung vệ Dan Ballard, người duy nhất của Sunderland đá chính trong cả trận derby tai tiếng đó, đã tiết lộ chiều sâu của sự trả thù này: “Cảm giác chiến thắng không thể tả được. Thua Newcastle rất đau đớn đối với các cầu thủ và người hâm mộ”. Ballard nhấn mạnh rằng thất bại năm 2024 đã giúp họ "chuẩn bị nhiều hơn cho ngày hôm nay." Đội trưởng Granit Xhaka đã đưa ra một tuyên bố dứt khoát, mang tính văn hóa derby: "Derby, bạn phải thắng, bất kể bằng cách nào."
Sự kình địch lâu năm khiến Sunderland từ chối ghi tên đối thủ lên bảng điện tử, thay vào đó họ chỉ ghi "Visitors", tức "đội khách". Trong những trận sân nhà mùa này của mình, Sunderland đều hiển thị đầy đủ logo và tên đội khách trên bảng tỷ số. Vì vậy, chuyện xảy ra ở trận tiếp Newcastle không phải sự cố kỹ thuật, mà đã được lên kế hoạch, khẳng định thông điệp về tính thù hằn giữa hai CLB.
Báo Anh Guardian thông tin thêm trước trận rằng đội khách Newcastle đã treo một tấm biển trước cửa phòng thay đồ của họ, với thông điệp "Hãy lao vào bọn nó", như một cách khích lệ tinh thần toàn đội. Trong giờ bóng lăn, các CĐV Sunderland thì liên tục đồng thanh hô vang "Ai ghét Mags, hãy đứng dậy". Mags là viết tắt của "Magpies", tức biệt danh của Newcastle.
Sự bất lực chiến thuật và căn bệnh sân khách
Đối với Newcastle, đây là một trong những màn trình diễn tệ hại nhất trong lịch sử các trận derby. Họ kéo dài chuỗi không thắng trước Sunderland lên con số 10 trận. Vấn đề cốt lõi của Newcastle nằm ở sự lưỡng cực tâm lý và chiến thuật. Mặc dù thành công ở châu Âu (với cơ hội vào vòng loại trực tiếp Champions League) và cúp Liên đoàn (vào tứ kết), Premier League của họ lại mục ruỗng vì phong độ sân khách thảm hại. Họ chỉ thắng một trận và kiếm được sáu điểm sau tám chuyến đi xa.
Trong trận derby này, Howe đã chọn cách tiếp cận cực kỳ thận trọng. Newcastle lùi sâu, chịu đựng áp lực, và khi phản công, họ thiếu sự quyết đoán, thiếu chính xác trong những đường chuyền cuối cùng và tạt bóng. Anthony Elanga, bản hợp đồng 50 triệu bảng, liên tục đánh mất bóng, trong khi Anthony Gordon cũng lạc nhịp. Chính sự thận trọng quá mức đó đã tạo tiền đề cho thảm họa: Nick Woltemade đánh đầu phản lưới nhà ngay phút thứ 46.
Chỉ đến khi bị dẫn bàn, Howe mới hành động, thực hiện cú thay người ba người (Murphy, Barnes, Willock) để tìm lại kiểm soát. Nhưng đã quá muộn. Màn trình diễn thiếu máu lửa và không có cú sút trúng đích nào trong phần lớn thời gian trận đấu là minh chứng rõ ràng cho một hàng công đang bị tê liệt.
Trong khi đó, Sunderland không chỉ thắng một trận đấu, họ đang thay đổi lịch sử đối đầu. Chuỗi 10 trận bất bại liên tiếp trước Newcastle (7 thắng, 3 hòa) kéo dài từ năm 2011 là một kỷ lục tự hào, một dấu ấn tâm lý mà Newcastle sẽ phải mang theo trong thời gian dài.
Chiến thắng trước Newcastle đã củng cố vị thế tuyệt vời của Sunderland. Với 26 điểm sau 16 trận, đây là khởi đầu Premier League tốt nhất của họ kể từ mùa giải 2000-01 (mùa giải họ kết thúc ở vị trí thứ bảy). Đặc biệt hơn, họ vẫn bất bại trên sân nhà Stadium of Light, nơi bầu không khí luôn rực lửa trong suốt trận đấu.
