Terry Venables -“mùa hè vĩ đại 1996” - và … nguồn cảm hứng Park Hang-seo

Để tóm tắt một cách ngắn gọn, thì Terry Venables không phải là một nhân vật huyền thoại cho dù ông đã có những vinh quang cùng Barcelona, Tottenham. Vậy nhưng cho đến ngày qua đời (25-11-2023), ở tuổi 80, ông có lẽ là HLV tuyển Anh được ngưỡng mộ nhất trong nhiều thập kỷ gần đây ở đất nước này.
Terry Venables -“mùa hè vĩ đại 1996” - và … nguồn cảm hứng Park Hang-seo

Lý do duy nhất: ông là mang đến cho nước Anh mùa hè tuyệt vời nhất kể từ năm 1966, đó là mùa hè 1996 – thời điểm “bóng đá trở về nhà”. Để cho dễ hình dung, chúng ta cứ lấy nguồn cảm hứng bất tận mà HLV Park Hang-seo đã đem đến cho bóng đá Việt Nam hơn 5 năm trước. Đó là khởi đầu của những giấc mơ, những khao khát đẹp để, những niềm tin mãnh liệt để thay đổi tương lai. Terry Venables đã truyền cảm hứng cho một thế hệ mơ ước và khiến nước Anh mong muốn nhiều hơn nữa trên con đường vinh quang.

Tờ Independent nhận định: Venables là một HLV sáng tạo đi trước thời đại, đã mang lại hy vọng cho bóng đá Anh trong mùa hè vàng năm 1996 và xây dựng đội bóng tốt nhất trong 30 năm kể từ World Cup 2966. Tầm ảnh hưởng đó kéo dài đện tận bây giờ, trước khi Gareth Southgate và một thế hệ khác của Tam sư đang mang đến những niềm hi vọng mới.

Từ đống đổ nát của chiến dịch thất bại nhằm giành quyền tham dự World Cup 1994, Venables dường như đã truyền cảm hứng cho sự khai sáng của nước Anh. Từ sự buồn tẻ của bóng đá kick& rush, ông đã kết hợp sự xuất sắc về kỹ thuật và chiến thuật với mục đích tấn công và sẵn sàng đón nhận tất cả những tài năng miễn sao họ có cùng ý thích sáng tạo ấy. Thật kỳ lạ là đội tuyển Anh thất bại trước người Đức tại bán kết Euro 1996 nhưng giải đấu đó vẫn được nhớ mãi. Giống như người ta vẫn nói “Tình chỉ đẹp khi còn dang dở” vậy.

Ông muốn tuyển Anh chơi thứ bóng đá kiểm soát, dâng cao và linh hoạt về mặt chiến thuật. Ông ngay lập tức chấm dứt sự nghiệp của tiền vệ Carlton Palmer và trung vệ Des Walker, những người thiếu phẩm chất kỹ thuật để chơi thứ bóng đá mà Venables mong muốn. Trong trận đầu tiên cầm quân là chiến thắng 1-0 trước Đan Mạch, ông đã cho 3 cầu thủ trẻ ra mắt: hậu vệ trái Graeme Le Saux, cầu thủ chạy cánh Darren Anderton và cầu thủ dự bị là số 10 Matt Le Tissier.

Một phát kiến của Terry là cho Anh chơi theo sơ đồ 4-3-2-1 hình “cây thông”, một sơ đồ chưa từng có - và hoàn toàn trái ngược với hệ thống hình hộp 4-4-2 truyền thống. Thay vì kiểu đá bảo thủ, ở giai đoạn này, nước Anh cũng linh hoạt như bất kỳ đội bóng nào ở châu Âu, có chăng chỉ thua kém Hà Lan.

Venables đánh giá cao những cầu thủ có kỹ thuật tốt. Ông cũng trao suất ra mắt cho cầu thủ chạy cánh Steve McManaman và Gareth Southgate, một hậu vệ thông minh, tinh tế hơn nhiều so với một số người tiền nhiệm trong màu áo Anh. Hậu vệ cánh Gary Neville được chọn sau chưa đầy 20 lần ra sân ở Premier League và được sử dụng ở vị trí trung vệ lệch phải, hậu vệ phải và hậu vệ cánh phải trong nhiều hệ thống. Venables cũng quyết định sẽ sử dụng cầu thủ yêu thích của mình từ Tottenham là Paul Gascoigne, một người lắm tật nhưng giàu kỹ thuật.

Anh khởi đầu Euro 1996 không tốt trước Thụy Sĩ, nhưng sau đó đã tạo nên 2 trong số những màn trình diễn đáng nhớ nhất của lịch sử Tam sư cũng như khiến cho Terry Venables được nhớ mãi. Đó là trận đụng độ Scotland tại Wembley ở lượt trận thứ 2 vòng bảng. Đó là trận đấu mà Gascoigne ghi bàn thắng được cho là vĩ đại nhất của Tam Sư, khi tâng bóng qua đầu hậu vệ Colin Hendry bằng chân trái, sau đó sút tung lưới Scotland bằng chân phải. Trận kế tiếp, họ đá còn Hà Lan hơ cả chính đội … Hà Lan, đối thủ của họ trong trận này và thắng 4-1. Sau đó, đã là lịch sử khi Anh không hoàn thành câu chuyện cổ tích. Ở trận tứ kết, họ may mắn vượt qua Tây Ban Nha trên chấm phạt đền, thất thủ ở vòng bán kết trong loạt luân lưu sau trận hòa 1-1 với Đức.

Những gì mà Tam sư đã làm ở mùa Hè 1996 có sự cộng hưởng từ việc Premier League ra đời 4 năm trước, sự nổi tiếng của các ban nhạc pop nước Anh, đã thay đổi mãi mãi đời sống xã hội đảo quốc sương mù. Chỉ 2 năm sau khi Anh không thể vượt qua vòng loại World Cup và chưa đầy một thập kỷ kể từ khi các CLB Anh bị cấm thi đấu ở các giải đấu ở châu Âu, nước Anh đột nhiên trở thành trung tâm của bóng đá châu Âu. Người Anh hả hê: Bóng đá trở về nhà.

Gary Lineker, người cũng từng là học trò của Johan Cruyff, một hình mẫu mà Terry Vanabbles luôn hướng đến, đánh giá: “Ông là HLV giỏi nhất, sáng tạo nhất mà tôi có vinh dự và hân hạnh được làm việc cùng”. Neville, người đã chơi 602 trận dưới quyền Sir Alex Ferguson, nói: “Huấn luyện viên có năng khiếu kỹ thuật nhất mà tôi từng làm việc cùng”.

Tuy nhiên, bi kịch của Venables, cho cả ông lẫn bóng đá Anh, là những gì ở mùa Hè 1996 cho đưa ông xếp vào hạng HLV rất tốt chứ không phải vĩ đại. Sự nghiệp huấn luyện của ông có thể được chia thành hai nửa: trước và sau Euro 1996. Ông đã đạt được thành công ở mọi nơi trong giai đoạn đầu của sự nghiệp huấn luyện, đưa C.Palace thăng hạng, đưa QPR về đích ở vị trí thứ ba giải vô địch Anh, thắng La Liga cùng Barcelona ngay trong mùa đầu tiên cầm quân, giúp Tottenham đoạt FA Cup. Như sau Euro 1996, ông không thể giúp Australia dự World Cup, làm trợ lý cho Steve McClaren ở tuyển Anh nhưng không giúp nổi Tam sư đoạt vé dự Euro 2008 nên bị sa thải, cũng là lúc kết thúc sự nghiệp bóng đá của mình.

Tin cùng chuyên mục