Lần đầu tiên trong lịch sử đội tuyển nam, Thụy Điển đã sa thải HLV trưởng. Jon Dahl Tomasson đã phải ra đi sau khi tạo ra một thảm họa không thể bào chữa. Thụy Điển đang đứng cuối bảng B với chỉ một điểm sau bốn trận, và nếu không có một chuỗi kết quả thần kỳ, họ sẽ vắng mặt tại World Cup 2026.
Mọi chuyện bắt đầu từ tháng trước, khi Thụy Điển hòa 2-2 trên sân Slovenia ở lượt trận tháng 9 dù đã hai lần vươn lên dẫn trước. Dù sao đó vẫn là 1 điểm. Nhưng rồi họ hành quân đến Kosovo, đội xếp hạng 99 thế giới, và liên tục bị đối thủ phản công sau lưng hàng phòng ngự ba người chậm chạp của Tomasson. Thụy Điển cầm bóng 69% nhưng lại thua trắng 0-2.
Vẫn chưa có sự hoảng loạn, nhưng giờ đây họ thực sự cần phải thắng, hoặc ít nhất là hòa, trong trận đấu tiếp theo ở tháng 10 với ứng cử viên số một của bảng B là Thụy Sĩ tại Stockholm. Đội khách áp đảo về quyền kiểm soát bóng và tung ra nhiều cú sút – nhưng Thụy Điển mới là đội tạo ra những cơ hội rõ ràng nhất. Alexander Isak sút bóng trúng cột dọc sau một pha phối hợp đẹp mắt, và sau đó dọn cỗ cho Lucas Bergvall đệm bóng vào lưới trống. Nhưng rồi tất cả phải chết lặng trong kinh hoàng khi tiền vệ của Tottenham lại sút hụt một cách khó tin từ cự ly chỉ vài mét. Ở đầu sân bên kia, thủ môn Robin Olsen lóng ngóng để một cú sút thẳng vào người bật vào lưới, và Thụy Điển thua trận 0-2.
Một điểm sau ba trận, nhưng ít nhất chiến dịch vòng loại vẫn còn có thể cứu vãn với cuộc tiếp đón Kosovo. Đây được kỳ vọng sẽ là cú hích trên con đường tới World Cup. Isak một lần nữa đá chính trên hàng công xa hoa bên cạnh Viktor Gyokeres của Arsenal, trong khi đội trưởng Victor Lindelof trở lại hàng thủ. Nhưng kẻ chiến thắng đêm đó lại là Kosovo với tỷ số 1-0 đầy thuyết phục và đáng lo ngại.
Vậy là Thụy Điển coi như đã hết cửa, và Tomasson cũng vậy. Giám đốc bóng đá của LĐBĐ Thụy Điển, Kim Kallstrom, nói sau thất bại: “Chúng tôi chỉ có một điểm sau bốn trận, vì vậy chúng tôi cần lùi lại, suy nghĩ và phân tích trong yên lặng”. Mà trong văn hóa Thụy Điển, đó không bao giờ là một dấu hiệu tốt.
Tomasson đã bị truyền thông chỉ trích nặng nề, ban đầu là vì không tận dụng quyền thay người, sau đó là sử dụng sai người; vì khăng khăng với sơ đồ 3-5-2 không hiệu quả; và vì một quyết định kỳ lạ khi giấu kín đội hình xuất phát trước trận gặp Kosovo, khiến chính các cầu thủ của ông cũng không biết mình có ra sân hay không cho đến khi trận đấu còn chưa đầy hai tiếng.
Tomasson có thể tiếc nuối những bước ngoặt nhỏ như bóng đi sai phía cột dọc, một vài sai lầm cá nhân, hay pha bỏ lỡ của Bergvall. Ông đã cố gắng đổ lỗi cho LĐBĐ Thụy Điển, cho rằng ông được chỉ đạo phải chơi thứ bóng đá tấn công mà ông đã áp dụng ở Blackburn và Malmo, ngụ ý rằng ông được yêu cầu ưu tiên lối chơi đẹp mắt hơn là kết quả. Nhưng giám đốc kỹ thuật của LĐBĐ Thụy Điển, Caroline Sjoblom, đã phủ nhận điều này.
Nhưng trong khi truyền thông Thụy Điển tập trung vào vị HLV người Đan Mạch, thì mạng xã hội lại hướng sự chỉ trích vào ngôi sao lớn nhất. Mùa hè "làm mình làm mẩy" của Isak với Newcastle cuối cùng đã giúp anh có được vụ chuyển nhượng sang Liverpool mà anh hằng ao ước. Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, nó đã tác động tiêu cực đến chiến dịch vòng loại World Cup của đội tuyển quốc gia.
Sau khi dành toàn bộ giai đoạn tiền mùa giải để "đình công", Isak đã hoàn tất vụ chuyển nhượng trị giá 125 triệu bảng đến Liverpool vào ngày cuối cùng của kỳ chuyển nhượng. Có thể tin rằng tâm trí anh không hoàn toàn tập trung vào việc đánh bại Slovenia chỉ bốn ngày sau đó. Tomasson đã quyết định để Isak ngồi dự bị – một điều khiến HLV Liverpool Arne Slot rất vui – và Slovenia đã giành được một điểm với bàn gỡ hòa ở phút 90. Một Isak hoàn toàn sung sức có lẽ đã là cầu thủ xuất sắc nhất trên sân – và không quá lời khi nói rằng anh có thể đã thay đổi cục diện trận đấu.
Vài ngày sau, Isak vào sân từ băng ghế dự bị trong trận gặp Kosovo và bỏ lỡ một cơ hội ngon ăn vào cuối trận. Toàn bộ sự kiện giống như một vở kịch xoay quanh Isak; các câu hỏi trước và sau trận đều chỉ xoay quanh tiền đạo mới của Liverpool – thể lực, câu chuyện chuyển nhượng, và góc nhìn của anh. Trong khi đó, đội tuyển quốc gia của anh đang khốn đốn.
Đến đợt tập trung lần này, Isak ít nhất đã đá chính vài trận ở Premier League cho Liverpool. Nhưng khi hội quân cùng đội tuyển, Tomasson vẫn không có được một Isak sắc bén như Newcastle từng sở hữu mùa trước. Anh vẫn chưa chơi đủ 90 phút nào tính đến giữa tháng 10 và mới chỉ ghi một bàn thắng trong cả mùa giải.
Thụy Điển không lạ gì với những cái tôi lớn. Đội tuyển này từng có mối quan hệ đầy sóng gió với Zlatan Ibrahimovic. Nhưng Ibrahimovic đã mang lại những khoảnh khắc đáng nhớ và vô số bàn thắng, rất nhiều trong số đó mang tính quyết định. Isak là một mẫu cầu thủ khác, nhưng có thể bị cáo buộc là ích kỷ không kém, ít nhất là trong mùa hè vừa qua. Anh chưa bao giờ thực sự thể hiện hết tài năng của mình trong màu áo vàng, chỉ với 12 bàn thắng ở các trận đấu chính thức, và con số đó không hề tăng lên sau chiến dịch thảm họa này.
Tất nhiên, Isak có thể chỉ ra màn trình diễn đáng thất vọng của các đồng đội, như những sai lầm của thủ môn, hay hàng phòng ngự ba người yếu ớt và lộn xộn. Người đá cặp với anh, Gyokeres, cũng hoàn toàn vô hại trong chiến dịch này. Thêm vào đó là chấn thương của Dejan Kulusevski. Tất cả đã tạo nên một Thụy Điển thiếu sắc bén để thoát khỏi một bảng đấu hoàn toàn có thể vượt qua. Bốn trận, 10 cú sút trúng đích, hai bàn thắng và một điểm. World Cup 48 đội đang ở phía trước, và gần như chắc chắn, Thụy Điển sẽ không có mặt ở đó.
