11 chiến thắng liên tiếp, 17 trận thắng trong 19 trận trên mọi đấu trường, và một chỗ ngồi ở tốp đầu Premier League. Nếu không biết lịch sử, người ta có thể nghĩ Villa đang sống trong kỷ nguyên hoàng kim. Nhưng nếu nhìn sâu vào con số, câu chuyện lại đáng ngờ hơn thế.
Từ hỗn loạn đến hồi sinh
Emery bắt đầu mùa giải với một tập thể… không hẳn là của mình. Villa khởi đầu tệ đến mức là đội cuối cùng trong cả 92 CLB chuyên nghiệp Anh ghi bàn mùa này – pha lập công đầu tiên đến từ Harvey Elliott ở Cúp liên đoàn, một cầu thủ giờ thậm chí không còn được đăng ký thi đấu.
Họ không thắng trong năm trận mở màn, rơi xuống nhóm cầm đèn đỏ, mất cả giám đốc Monchi – người đồng minh chiến lược của Emery – và bị bóp nghẹt bởi quy định tài chính PSR. Ấy vậy mà từ ngày 25-9, Villa đã giành nhiều điểm hơn bất kỳ đội bóng nào ở Premier League, vượt cả Liverpool lẫn Arsenal, dù chi tiêu ít hơn hàng trăm triệu bảng.
Không ngôi sao lớn, không bản hợp đồng “bom tấn”, chỉ có một HLV cứng đầu, lỳ lợm và ám ảnh bởi chi tiết. Emery, trong cơn khốn khó, biến Victor Lindelof thành phương án chiến thuật, khiến Morgan Rogers – người từng bị chính CĐV Villa la ó – trở thành ứng viên cầu thủ hay nhất mùa.
Emery biến Aston Villa, đội bóng chi tiêu ít nhất hè 2025 của Ngoại hạng Anh, thành một trong những hiện tượng đáng chú ý nhất châu Âu. Lần đầu kể từ 1914, đội thắng 11 trận liên tiếp trên mọi đấu trường, với 8 trận ở Ngoại hạng Anh. Mạch kết quả này đưa Aston Villa vượt qua hơn nửa giới nhà giàu của bóng đá Anh, lên đứng thứ ba, chỉ kém đầu bảng Arsenal 3 điểm.
Hệ thống của Emery: ranh giới giữa thiên tài và sự rủi ro
Tuy nhiên, đằng sau cơn thăng hoa là một nền móng chênh vênh. Villa đang sống nhờ những điều không thể lặp lại mãi:
* Họ có 25 bàn thắng nhưng chỉ đạt xG 19,4, nghĩa là hiệu suất ghi bàn vượt chuẩn hơn 25%.
* Họ đã thắng 5 trận sau khi bị dẫn trước, trong đó có những cuộc lội ngược dòng đầy may rủi.
* Và theo dữ liệu Understat, họ chỉ nên có 18 điểm (điểm số dự kiến), tức kém 16 điểm so với vị trí thực tế.
Nói cách khác, Villa đang thách thức xác suất. Đội bóng ghi 10 bàn từ ngoài vòng cấm, hưởng lợi từ hàng loạt tình huống ngẫu nhiên – từ cú sút đập chân, pha trượt ngã của hậu vệ đối phương, cho đến sai lầm của thủ môn.
HLV Emery không phải người lãng mạn. Ông là người theo chủ nghĩa thực dụng, nhưng lần này, sự thực dụng ấy lại được xây bằng… cảm xúc. Villa hiện không có tiền đạo thực thụ ngoài Ollie Watkins, người mới ghi 3 bàn sau 23 trận. Bộ đôi Malen – Buendía, những “kẻ bị lãng quên”, lại trở thành cứu tinh, mang về 9 điểm chỉ bằng vài khoảnh khắc lóe sáng.
Vấn đề là: năng lượng tinh thần không phải chiến lược lâu dài. Villa chạy nhiều, pressing quyết liệt, đảo vị trí liên tục – nhưng họ không có chiều sâu đội hình. Khi lịch thi đấu bước vào giai đoạn khắc nghiệt tháng 1 và tháng 2, với chấn thương và thẻ phạt dồn dập, phong độ này có thể gãy gập bất cứ lúc nào. Emery đã làm nên phép màu từ sự chắp vá, nhưng không phép màu nào tồn tại mãi. Tất cả những con số nói rằng Villa sẽ tụt lại, rằng chuỗi thắng này không bền vững.
Nhưng bóng đá đâu phải toán học. Leicester 2016, Hy Lạp 2004 hay chính Villarreal của Emery năm 2021 đều từng sống ngoài khuôn khổ. Đừng dễ dàng bỏ qua bảng lý lịch của Emery. Ông dấn thân vào nghề huấn luyện năm 33 tuổi, khi dẫn dắt một Lorca không tên tuổi ở giải hạng Ba Tây Ban Nha. Sau đó, chỉ trong 18 tháng, Emery lèo lái Almeria thăng hạng La Liga.
Qua gần 20 năm làm nghề, Emery là một HLV thành công: 4 chức vô địch Europa League, thắng 11/15 trận chung kết ông tham dự, với tỷ lệ thắng cao nhất trong số bất kỳ HLV nào từng dẫn dắt Villa, PSG hay Villarreal. Nhưng ông cũng đã nếm đủ cay đắng, nhưng lần cùng PSG thua ngược cay đắng trước Barca, hay bị xem là kẻ thất bại ở Arsenal thời hậu Wenger. Tất cả đều mang đến giá trị, để khi trở lại Anh, ông tìm thấy điều mà ngành công nghiệp bóng đá ngày càng "dè sẻn": thời gian, ổn định cùng một dự án thực sự nghiêm túc với Aston Villa.
Cả ba vị trí dẫn đầu ở Ngoại hạng lúc này đều có một điểm tương đồng dễ nhận ra: tất cả đều được huấn luyện bởi những người Tây Ban Nha. Ở đó, HLV là người nắm quyền lực, nơi mọi thứ được xây dựng xung quanh cá tính và tầm nhìn của họ.
Không nhân vật nào tại Aston Villa nghi ngờ ngôi sao thực sự của CLB là ai. Với 372 triệu USD, đội chỉ đứng thứ tám Ngoại hạng Anh về doanh thu, kém gần 607 triệu so với Man City. Và để cạnh tranh với những đại gia đứng trên, như Chủ tịch mảng kinh doanh Francesco Calvo thừa nhận, Aston Villa cần một "lối tắt", và lối tắt của họ chính là Emery. "Ông ấy là giá trị gia thặng dư thực sự của chúng tôi", Calvo từng nói trên The Times.
Unai Emery không hứa hẹn chức vô địch. Ông chỉ nói về “từng trận một”, nhưng mỗi chiến thắng của Villa lúc này là một cú tát vào định nghĩa của sự hợp lý. Có thể họ sẽ sụp đổ. Có thể họ sẽ vỡ mộng. Nhưng nếu Villa thực sự vô địch, đó sẽ là kỳ tích mang vẻ đẹp nghịch lý – một chiến thắng của cảm xúc trước toan tính, của phi lý trước trật tự.
