Hãy quay ngược thời gian về đầu thập niên 2010, khi Barcelona dưới thời Guardiola tái định nghĩa bóng đá với tiki-taka. "Mọi người làm mọi thứ," Guardiola từng nói, miêu tả một hệ thống nơi thủ môn chuyền bóng như nghệ sĩ, hậu vệ tấn công như tiền vệ, và tiền đạo tham gia pressing như chiến binh. Đó là đỉnh cao của sự hài hòa, nơi bóng luôn thuộc về Barca nhờ sự thoải mái của mọi cầu thủ.
Nhưng nay, sau bốn năm thỏa hiệp, Man City dường như đã trở thành "đội bóng của Haaland". Từ khi gia nhập hè 2022, chàng trai 22 tuổi lúc ấy được kỳ vọng hòa nhập vào cỗ máy kiểm soát bóng phức tạp của Guardiola. Thay vào đó, mọi thứ đảo chiều: Haaland chỉ làm một việc – ghi bàn – còn đồng đội làm hết phần còn lại.
Mùa giải 2025-26 này, qua sáu trận Premier League, Haaland trung bình 1.42 bàn mỗi 90 phút – con số chỉ kém Messi mùa 2012-13 (1.43 không phạt đền). Anh phá kỷ lục cá nhân, với 4.98 cú sút mỗi 90 và xG trung bình 0.28 – cao nhất sự nghiệp. Không phạt đền, không may mắn, chỉ là hiệu quả thuần túy. So sánh: Chỉ sáu đội ở Premier League ghi nhiều bàn hơn anh một mình! Tại Salzburg, anh từng đạt 1.47, nhưng đó là giải Áo kém cạnh tranh. Giờ đây, ở giải đấu khốc liệt nhất thế giới, Haaland đang viết lại lịch sử. Nhưng nhìn sâu hơn, anh chiếm 65.5% xG của City – kỷ lục chưa từng có ở Premier League kể từ 2009-10 (cao nhất trước là 45.4%). Về sút, anh lấy 37% tổng cú sút đội – vượt kỷ lục 32.3%.
Điều này gợi nhớ lịch sử "đội bóng một người" ở châu Âu. Ronaldo từng chiếm 39.1% sút của Real Madrid mùa 2010-11, Messi và Ronaldo nhiều lần vượt 34%. Nhưng tính xG – kết hợp số lượng và chất lượng – Haaland đứng một mình. Top 10 xG cao nhất kể từ 2009 chủ yếu là các đội giữa bảng: Moise Kean (46.8% cho Fiorentina 2024-25, thứ sáu Serie A), Odion Ighalo (Watford 2015-16, thứ 13 Premier League), hay Edinson Cavani (Napoli 2012-13, thứ hai Serie A nhưng kém chín điểm). Không có đội vô địch thực thụ ở mức trên 40%, trừ Napoli của Osimhen (40.1% mùa 2022-23) hay Real Madrid của Ronaldo (39.9% mùa 2017-18). Với Guardiola, cao nhất là Lewandowski (38.7% Bayern 2015-16) và Messi (38% Barca 2010-11) – đội mà Sir Alex Ferguson gọi là hay nhất ông từng gặp.
Vậy, có thể thắng lớn với đội một người? Dữ liệu cho thấy giới hạn: Trên 40% xG, các đội thường là giữa bảng hoặc á quân, không phải bá chủ. Lý do? Khó phòng ngự đội đa dạng hơn đội chỉ dựa một tay săn bàn. Haaland giờ chỉ chuyền 13 lần/trận (giảm dần mỗi mùa), nhận ba progressive pass (ít nhất từ khi đến), và chỉ một pha tắc bóng (thua). Anh không pressing, không tham gia xây dựng – buộc City thay đổi. Từ kiểm soát 72.1% phần ba cuối và PPDA 10.45 dưới Guardiola, nay chỉ 55% và 15.18 – kém bảy đội về kiểm soát và 16 đội về pressing. City đang chơi như các đội tầm trung, dù đầu tư khổng lồ.
Nhưng Guardiola – bậc thầy đổi mới – có lẽ đang thử thách bản thân. Ông từng xây dựng Barca 2010-11 huyền thoại, nơi mọi người làm mọi thứ, xếp thứ tư trong 25 đội hay nhất 25 năm qua. Các đội sau đều là phiên bản kém hơn, đến nay. Với Haaland như "búa tạ siêu tốc" chỉ cần 10 chạm bóng để ghi bàn, City thoải mái không bóng, ít pressing – điều Guardiola chưa từng có. Có lẽ, sau 15 năm, ông đang tạo đội có thể đánh bại chính kiệt tác cũ của mình.
Dù vậy, rủi ro lớn: Nếu Haaland chấn thương, City sẽ ra sao? Liệu anh có duy trì 40-47% xG? Bóng đá là tập thể, và lịch sử chứng minh: Đội một người hiếm vô địch. Haaland đang bay cao, nhưng Guardiola cần cân bằng để City không chỉ là "Haaland FC". Mùa giải còn dài, nhưng đây là bài toán chiến thuật thú vị nhất Premier League hiện tại – nơi cá nhân xuất chúng gặp triết lý tập thể. Liệu Haaland có đưa City đến vinh quang, hay chính anh sẽ là gót Achilles?
