Pep Guardiola không né tránh thực tế này. Man City đang thu hút sự chú ý lớn trong mùa giải vì thiếu bàn thắng từ các vị trí khác – gần như mọi tuyến trừ Haaland. Guardiola nhấn mạnh rằng tình trạng này không thể kéo dài. "Các cầu thủ khác phải bước lên", ông nói sau thất bại trước Aston Villa. "Chúng tôi cần ghi nhiều bàn hơn. Nếu không tạo cơ hội, thì thôi. Nhưng khi có cơ hội, phải tận dụng. Họ biết rõ. Chúng tôi đã thảo luận lâu rồi. Trong tập luyện, họ dứt điểm tốt, nên phải thể hiện trên sân. Tôi tin rằng khi mọi thứ thông suốt, họ sẽ ghi bàn."
Hiện tại, Man City phụ thuộc nặng nề vào Haaland. Về số bàn thắng thực tế, 11 bàn của anh chiếm 64,7% tổng 17 bàn của đội. Nếu duy trì, anh sẽ phá kỷ lục của James Beattie (53,5% cho Southampton mùa 2002-03). Tương tự, với Xg-bàn thắng dự kiến, các cú sút của Haaland tạo 8,9 xG, chiếm 56,5% tổng xG đội (15,78) – tỷ lệ cao nhất từ 2012-13.
Vẫn còn thời gian để cân bằng, nhưng lo ngại lớn là không ai ở Man City ghi quá một bàn tại Premier League mùa 2025-26, trừ Haaland. Thậm chí, trung vệ Maxime EstEve của Burnley ghi hai bàn phản lưới – bằng với số bàn từ các cầu thủ Man City khác.
Phụ thuộc vào Haaland không hẳn xấu, nhưng dường như không nằm trong kế hoạch của Guardiola. Chủ đề phụ thuộc vào một tay săn bàn không mới. HLV Chelsea Enzo Maresca từng nói ông thích bốn-năm cầu thủ ghi 10-12 bàn mỗi người hơn một tiền đạo ghi 40 bàn. Luis Enrique của PSG cũng đồng tình sau khi Mbappé rời đi, và họ vẫn vô địch Champions League.
Tuy nhiên, phụ thuộc có thể là chiến lược hiệu quả. Haaland nguy hiểm chứng tỏ Man City vận hành tốt ở một số khía cạnh. Nhưng dựa vào lời Guardiola và lịch sử Man City, khó tin đây là chủ đích. Dưới thời Guardiola, Man City nổi tiếng với nhiều cầu thủ ghi bàn. Ông từng nói năm 2017: "Chúng tôi không thể vô địch chỉ với một hoặc hai cầu thủ ghi bàn". Mùa đó, tám cầu thủ ghi từ 5 bàn trở lên; mùa sau cũng vậy. Mùa 2020-21 và 2021-22, con số là bảy và tám.
Thậm chí trước khi có Haaland, Man City vô địch mà không có tiền đạo cắm đúng nghĩa, ngoài trường hợp Gabriel Jesus – người không phải sát thủ. Lúc đó, nhiều ý kiến cho rằng Man City thiếu tiền đạo ghi 20 bàn. Họ ký với Haaland, và anh góp phần vào cú ăn ba mùa đầu. Nhưng thảo luận về phụ thuộc tăng mạnh từ mùa trước.
Trong bóng đá, nghịch lý ghi bàn phổ biến: Nếu một cầu thủ ghi tỷ lệ lớn, đội bị cáo buộc phụ thuộc, dễ sụp đổ nếu anh chấn thương. Ngược lại, nếu bàn thắng phân bổ đều, đội bị chê bai thiếu "tiền đạo đáng tin cậy" ghi 20 bàn – nhưng đừng quá phụ thuộc.
Guardiola tự tin tình hình sẽ thay đổi. Các cầu thủ trẻ như Savinho, Oscar Bobb, Jérémy Doku đang phát triển; Tijjani Reijnders có kinh nghiệm ghi bàn từ Serie A; Rayan Cherki sẽ đe dọa khi khỏe mạnh; Omar Marmoush năng nổ sau chuyển từ Frankfurt. Có lý do để lạc quan.
Có lẽ còn sớm để kết luận phụ thuộc quá mức. Và dù HLV thích phân bổ, thì việc phụ thuộc vào tay săn bàn có thực sự quan trọng khi theo đuổi thành công?
Dữ liệu Premier League cho thấy nhà vô địch trung bình có 5,9 cầu thủ ghi từ 5 bàn. Có ngoại lệ như Arsenal bất bại 2003-04 chỉ hai người. Nhưng phân bổ đều là thế mạnh của các đội thành công bền vững. Manchester United đầu thập niên 90 có trung bình 6,3 người; cuối thập niên đó là 6,5. Man City dưới Guardiola có 7,2 trung bình trong sáu chức vô địch bảy mùa.
Về chênh lệch, vua phá lưới nhà vô địch thường ghi nhiều hơn đồng đội thứ hai 7,3 bàn. Chỉ chín lần vượt 10 bàn trong 33 mùa – tức là 72,8% số bàn thắng còn lại được phân bổ cân bằng. Những trường hợp như Haaland 2022-23 (+25), Ronaldo 2007-08 (+17), Henry 2003-04 (+16) là ngoại lệ, thường chỉ diễn ra một mùa.
Tỷ lệ bàn thắng của vua phá lưới sẽ có mức trung bình 26% của tổng số bàn trong đội. Một số cao hơn: Haaland chiếm 38,3% mùa 2022-23, Salah 33,7% mùa trước, Ronaldo 38,8%, Henry 41,1%, Shearer 42,5% mùa 1994-95.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý là bóng đá đang có sự thay đổi: Sơ đồ ba tiền đạo phổ biến trước, nay tiền đạo cắm quay lại. Siêu sao như Vardy có thể tạo khác biệt, giúp thắng dễ hơn. Nhưng ngay cả Haaland cũng không thể gánh hết. Dữ liệu cho thấy đội thành công cần góp sức từ nhiều vị trí.
Thành công bền vững hiếm khi đi với phụ thuộc kéo dài. Cân bằng là chìa khóa: Một tay săn bàn chính, hỗ trợ bởi cộng sự. Phụ thuộc đôi khi không tránh khỏi, vì tiền đạo thường ghi nhiều hơn, nhưng cần kế hoạch B nếu nguồn chính cạn kiệt.
Cuối cùng, có lẽ còn sớm để nói City 2025-26 phụ thuộc quá mức vào Haaland. Chỉ cần vài đồng đội vươn lên, họ sẽ cân bằng. Trong lúc chờ đợi, nếu phải phụ thuộc, ít ai đáng tin hơn Erling Haaland.
