Cựu VĐV nổi danh từng 4 lần giành ngôi vô địch Olympic nội dung nhảy xa trong môn điền kinh – Carl Lewis – vừa có những nhận định khá sốc, nhưng cũng rất đáng suy ngẫm về thực tại của điền kinh nói chung và nội dung nhảy xa nói riêng. Theo lời huyền thoại điền kinh người Mỹ trong các nội dung nhảy xa và chạy 100m, “điền kinh là một môn thể thao đang hấp hối”, và trong nội dung nhảy xa. Lewis cũng miêu tả rằng, màn trình diễn tốt nhất của nhà ĐKVĐ Greg Rutherford cũng chỉ là “thảm hại” mà thôi.

Carl Lewis

Đứng trước đông đảo phóng viên ở bên lề cuộc gặp gỡ giữa giới truyền thông Mỹ và đội ngũ hỗ trợ chạy đua giành quyền đăng cai Olympic 2024 tại Los Angeles hôm thứ Ba rồi, cựu VĐV từng tạo ra một cuộc tranh tài gây tranh cãi với Ben Johnson ở nội dung chạy nước rút 100m tại Olympic Seoul 1988, thẳng thắn nhận định về nội dung thi đấu mà ông rất rành rẽ vì đã thống trị hố cát nhảy xa trong suốt từ năm 1984 đến năm 1996, giành được 4 tấm HCV liên tiếp trong nội dung này (trong tổng số 9 tấm HCV Olympic mà ông giành được trong sự nghiệp của mình): “Nhảy xa hiện là nội dung thi đấu tồi tệ nhất thế giới ngay vào lúc này. Thật vô cùng kỳ lạ. Jesse Owens (VĐV điền kinh huyền thoại người Mỹ từng thắng “cú ăn 4” HCV ở Olympic Berlin 1936 – trong các nội dung chạy 100m, 200m, tiếp sức 4x100m và nhảy xa) đã xếp hạng 3 nếu có thể tham dự kỳ Olypmpic gần đây nhất. Thành tích tốt nhất trong sự nghiệp của ông từ hồi 80 năm trước vẫn đủ giỏi để khiến ông giành được một tấm huy chương ở Olympic London cách đây 4 năm (Qwens đã thắng HCV trong nội dung nhảy xa tại Olympic 1936 với thành tích 8m06 – kỷ lục Olympic lúc bấy giờ; trước đó, hồi năm 1935, thậm chí ông đã lập KLTG với thành tích 8m13, thành tích dư sức giúp ông thắng HCĐ ở London 2012 khi người giành HCĐ ở đây là Will Caye chỉ đạt thành tích 8m12, thua Mitchell Watt – có thành tích 8m16 và thua Rutherford của Anh quốc – có thành tích 8m31)”.

Lewis đã thẳng thừng cáo buộc các VĐV nhảy xa hàng đầu hiện nay đã không thúc ép bản thân đủ căng để thách thức cái KLTG vốn đã tồn tại suốt 25 năm qua của Mike Powell (một kình địch đồng hương trên hố cát nhảy xa của Lewis) – thành tích 8m95 mà Powell thiết lập ở giải điền kinh VĐTG Tokyo 1991 (có một chi tiết khá thú vị là, KLTG cũ mà Owens lập ra hồi năm 1935 đã tồn tại đúng… 25 năm trước khi bị Ralph Boston phá vỡ hồi năm 1960; tuy nhiên, rất khó có chuyện kỷ lục của Powell cũng sẽ chấm dứt giá trị sau 25 năm). So với KLTG của Powell, thành tích 8m31 giúp mang lại HCV cho Rutherford có một cách biệt quá lớn. “Các bạn có muốn đến SVĐ và chứng kiến ai đó nhảy xa xấp xỉ ở mức 7m90 đến 8m? Họ không biết cách nhảy như thế nào. Và họ cũng không hề cố gắng, bởi vì đằng nào thì họ cũng giành được huy chương kia mà”, Lewis lý luận.

Lewis tiếp tục giải thích một cách rất quyết liệt: “Nếu tôi chỉ nhảy được ở mức 7m90 đến 8m, tôi sẽ quay bước rời đi và nói rằng: “Đừng đo mức thành tích đó làm gì, hãy xem nó như là một sai phạm đi”. Phải có một tiêu chuẩn chứ. Bạn sẽ không đến Olympic để tranh đấu vì một tấm huy chương, bạn phải đến đó vì một mức thành tích thật ấn tượng. Người ta muốn đến đó và giành một tấm huy chương chỉ nhờ vào cái mức thành tích khoảng 7m90 hoặc 8m? Coi nào. Mike và tôi thưởng nhảy đạt mức 8m50. Nhưng còn thế hệ này? Rutherford? Tôi xin lỗi, nhưng quá thảm hại đối với tôi. Ấy vậy mà cậu ấy đã thắng tất cả mọi thứ. Mấy anh giỡn chơi hả? Cậu ấy đang thi đấu với phong độ tốt nhất. Cậu ấy nhảy rất tuyệt vời. Nhưng cậu ấy không nên giành chiến thắng với những thành tích kiểu như vậy”.

Lewis cũng lên tiếng đánh giá đội tuyển điền kinh nam nước Mỹ với một cái nhìn rất u ám, sau khi các VĐV nam nước này chỉ giành vỏn vẹn 1 tấm HCV ở kỳ giải VĐTG tại Bắc Kinh hồi tháng 8 năm ngoái (tấm HCV duy nhất do đội chạy tiếp sức Mỹ giành được trong nội dung tiếp sức 4x400m) và chơi không mấy thành công ở Olympic London 2012. “Chúng ta phải sửa chữa lại ngôi nhà của mình. Chúng ta đã thắng HCV khá chật vật trong các nội dung thi đấu ở London (các VĐV điền kinh nam nước Mỹ chỉ thắng 3 HCV ở London 2012, trong các nội dung 10 môn phối hợp – Ashton Eaton, nhảy 3 bước – Christian Taylor, và Aries Meritt – 110m vượt rào). Hãy nhìn vào giải VĐTG của chúng ta. Thật là khủng khiếp, chúng ta chẳng làm được gì cả. Đó vốn là gốc rễ trong làng điền kinh nước Mỹ. Các HLV giờ đây giống những giáo sư toán học hơn là thầy dạy thể thao. Khi các con tôi đi đại học, tôi đã phải sửa chữa rất nhiều thứ trong kỹ thuật chạy đua của chúng, thật tuyệt vời. Những gì mà bọn trẻ được học hoàn toàn là sai lầm!”, Lewis nhận xét.

Lewis cũng tin rằng, sự suy sụp của làng điền kinh nam nước Mỹ chính là một phần của sự suy giảm lòng tin và hứng thú vào điền kinh thế giới, điều đó đã được phản ảnh qua lượng khán giả đến xem giải VĐTG tại Moskva hồi năm 2013 đã tụt giảm rất nhiều so với lượng khán giả thời hoàng kim đến xem điền kinh hồi những năm 80. “Các giải VĐTG hồi xưa thu hút trung bình khoảng 25 ngàn người đến xem mỗi lần thi đấu, 60% sự kiện thi đấu từng hiện diện rất nhiều hồi 20 năm trước đã biến mất. Tài trợ cũng biến mất. Môn thể thao này đang hấp hối. Khi Michael Johnson, tôi, Jackie Joyner-Kersee, Edwin Moses – tất cả chúng tôi nói lời chia tay, khi đó điền kinh vẫn đang ở đỉnh cao. Sự suy giảm đều đặn đã diễn ra kể từ đó. Mọi người vẫn đang nói về sự tuyệt vời của điền kinh, nhưng hãy nhìn lại quá khứ, hãy mở lại những đoạn phim tư liệu về các giải đấu ở Rome hay Helskinki luôn có đến 60 ngàn con người cuồng nhiệt trên khán đài”, Lewis nói.

HOÀNG DƯƠNG