Người trong nghề luôn nói vui với nhau rằng, mỗi trung tâm, đơn vị đào tạo về bóng chuyền chính là một “lò” huấn luyện chuyên môn mà ở đấy các cầu thủ được rèn rũa từ những kỹ thuật cơ bản ban đầu cho tới cảm nhận hiệu quả nhất về chiến thuật và khả năng thi đấu, đập bóng ghi điểm trên sân.

Giải bóng chuyền vô địch trẻ quốc gia 2023 quy tụ đầy đủ những đơn vị mạnh trong cả nước trải dài ở các vùng miền. Về nam, các đội góp mặt gồm Hà Nội, Long An, TPHCM, Ninh Bình, Trà Vinh, Biên Phòng, Bến Tre, Thể Công, Khánh Hòa, Bình Dương, Đà Nẵng. Phía nữ có các đội Hà Nội, Long An, Ngân hàng Công thương, Quảng Ninh, TPHCM, Đắk Lắk, Kinh Bắc Bắc Ninh, Thái Nguyên, Vĩnh Long, Ninh Bình, Hải Dương, Bộ tư lệnh Thông tin, Hóa chất Đức Giang Tia sáng.

Trong một năm, các cầu thủ bóng chuyền trẻ trong nước được ba giải đấu cọ xát quan trọng gồm vô địch trẻ quốc gia, vô địch các câu lạc bộ quốc gia và vô địch U.23 quốc gia. Trong số này, giải vô địch trẻ quốc gia vẫn mang ý nghĩa chuyên môn cao nhất bởi giải thuộc hệ thống thi đấu quốc gia và là giải quy tụ đầy đủ nhất các đội bóng trẻ trong nước. Thực tế chuyên môn thấy rằng, chỉ có ở giải trẻ, các đơn vị (hay còn gọi là các “lò” đào tạo) mới sử dụng con người của mình đào tạo. Từng cầu thủ thi đấu là sản phẩm đào tạo chuyên môn rõ rệt nhất của đơn vị chủ quản. Giải bóng chuyền hạng A toàn quốc hay giải vô địch quốc gia có giá trị cao nhất về chuyên môn thế nhưng, số đông các đội góp mặt đều thuê, mượn cầu thủ và không nhiều đội bóng có được đội hình đúng 100% con người do mình đào tạo chuyên môn đưa ra tranh tài. Do đó, việc đánh giá về chuyên môn ở các đội thuộc giải vô địch quốc gia vẫn chỉ ở mức tương đối.

Năm ngoái, đội vô địch giải nữ là Long An (thắng Kinh Bắc Bắc Ninh tại chung kết) còn đội vô địch nam là Thể Công (thắng Biên Phòng tại chung kết). Kể như, bốn đơn vị này đang là những “lò” đào tạo cầu thủ trẻ tốt nhất. Tuy nhiên, xét về sự đầu tư chuyên môn, nhiều đơn vị như Ninh Bình, Khánh Hòa, Đà Nẵng, TPHCM, Vĩnh Long, Quảng Ninh... cũng là những nơi đã và đang có sự chuẩn bị hiệu quả ở công tác đào tạo trẻ và mỗi trường phái huấn luyện mang dấu ấn chuyên môn riêng, không đơn vị nào giống đơn vị nào.

Đội nữ Bộ tư lệnh Thông tin là một trong những đội có công tác đào tạo cầu thủ trẻ bài bản nhất. Ảnh: BTLTT

Trong nước, về nữ, Bộ tư lệnh Thông tin vẫn là đơn vị có truyền thống về đào tạo, huấn luyện cầu thủ nữ trẻ. Nhiều lứa cầu thủ nữ của đơn vị này sau khi được rèn rũa từ năng khiếu rồi vào tập luyện trẻ qua đó trưởng thành thi đấu tuyến một và đã góp mặt ở đội tuyển quốc gia. Có thể xem, từ cơ sở vật chất cho tới lực lượng cầu thủ nữ trẻ của đội bóng chuyền nữ mặc áo lính này luôn là sự ước ao của nhiều đơn vị đã và đang đầu tư vào bóng chuyền nữ.

Trong khi đó, bài toán cơ chế thị trường đã mở ra cơ hội cho nhiều doanh nghiệp đầu tư, xây dựng đội bóng chuyền. Lúc này, các đội nữ Ngân hàng Công thương và Hóa chất Đức Giang Tia sáng là đội được doanh nghiệp đầu tư để đào tạo cầu thủ và ra thi đấu từ tuyến trẻ cho tới giải vô địch quốc gia. Năm ngoái, hai đội nữ Hóa chất Đức Giang Tia sáng và Ngân hàng Công thương đã lọt vào bán kết giải vô địch trẻ quốc gia 2022 rồi kết thúc lần lượt ở các vị trí thứ ba và tư.

Qua mỗi năm, mỗi đơn vị có sự thay đổi nhưng trên hết, giải được bài toán đạt dấu ấn chuyên môn hay không vẫn phải từ việc tìm được nguồn nhân lực hiệu quả. Lúc này đây, khi mùa hè đã tới, các tuyển trạch viên bóng chuyền của các “lò” đào tạo lại rong ruổi trên mọi nẻo đường đất nước để làm sao tìm được những cô bé, cậu bé có chiều cao vượt trội từ đó mời về làm quen với bóng chuyền. Để có được 12 hay 14 cầu thủ trẻ trong đội hình chính thức dự giải trẻ trong nước, mỗi đội bóng phải mất nhiều năm tuyển chọn con người rồi rèn luyện, gọt rũa kỹ thuật thì mới có được những sản phẩm như thế. Bóng chuyền là môn tập thể do vậy bất kỳ HLV nào cũng kỳ vọng đội hình của mình có cầu thủ đồng đều nhau nhưng rất khó.