Bóng đá Việt Nam đang tự hào với lứa cầu thủ U.19 được đào tạo ở Học viện HAGL - Arsenal JMG. Đấy được xem là thế hệ kế cận của Công Vinh, Trọng Hoàng, Thành Lương, Văn Quyết… nói như nhiều nhà chuyên môn, có thể coi như một chỗ dựa đáng tin cậy cho tương lai.

 Nhưng, nhiều môn thể thao đỉnh cao khác lại không thuận lợi được như thế, luôn băn khoăn với việc phát hiện và nuôi dưỡng những tài năng.

Có một dạo, giới làm nghề trăn trở thay cho cầu lông, vì phía sau lưng tay vợt đẳng cấp thế giới Nguyễn Tiến Minh gần như “trắng” VĐV triển vọng. Ngay cả khi tay vợt Phạm Cao Cường của TPHCM xuất hiện và được xếp vào diện giàu tiềm năng, nhưng để đạt đến trình độ như đàn anh Tiến Minh thì hơi khó và tốn kém nhiều thời gian, tiền của. Nên lo thì vẫn lo.

Ở đội tuyển cầu lông nữ, may còn sản sinh ra Vũ Thị Trang, người vừa tiến vào tốp 50 thế giới và nhờ còn khá trẻ cùng đà thăng tiến đều đặn, Trang thậm chí được dự báo còn tiến xa. Sau thời của Lê Ngọc Nguyên Nhung, Nguyễn Bình Thơ, thì đấy chính là tay vợt đáng kỳ vọng nhất.

Về cơ bản, cầu lông vẫn khan hiếm tài năng dù số lượng VĐV trẻ tham gia tập luyện và thi đấu khá đông đảo. Tình trạng này cũng tương tự như ở các môn điền kinh, bơi lội, taekwondo, cử tạ… Chẳng hạn, lâu nay cử tạ chỉ biết trông mong vào hạng cân 56kg nam, không thể phát triển mạnh hơn hạng cân khác vì tìm không ra VĐV. Hoặc nếu có cũng chỉ dừng ở mức trung bình khá, tranh chấp ở vùng Đông Nam Á chưa nổi, càng không thể tìm kiếm danh vọng ở các đấu trường cao cấp hơn.

Điền kinh có lúc tưởng như đã “phát”, nhưng sau khi những gương mặt ưu tú Trương Thanh Hằng, Vũ Thị Hương, Vũ Văn Huyện… người dính chấn thương nghiêm trọng phải từ giã cuộc chơi đỉnh cao, người đã qua bên kia đỉnh cao sự nghiệp, để lại khoảng trống ngày một lớn. Lúc này, ngoài Quách Thị Lan thì theo đánh giá của các nhà chuyên môn, khó kiếm VĐV đủ năng lực tranh chấp thành tích cỡ châu lục, thế giới.

Không đến mức khan hiếm VĐV trẻ xuất sắc như cầu lông, nhưng bóng chuyền cũng có nỗi khổ riêng. Sau giai đoạn “sống nhờ” vào ngoại binh, các đội bóng đang chơi ở giải VĐQG và hạng A trở nên hụt hẫng với công tác đào tạo trẻ vì mảng này từ lâu đã bị quên lãng, chủ yếu vay mượn quân từ nơi khác.

Đến lúc giới chức siết lại hệ thống mới lộ ra hàng loạt vấn đề, nổi lên là sự hời hợt trong phương thức đầu tư, là kiểu chạy đua thành tích trước mắt mà không coi trọng chiến lược đào tạo VĐV trẻ cho tương lai. Ngoại trừ những cái nôi đã định danh xưa nay như Bình Điền Long An, Bộ Tư lệnh Thông tin, Thái Bình, còn lại đều trải qua một thời gian trầy trật lo phát hiện và bồi dưỡng VĐV trẻ kế cận. Đến giờ, mọi thứ vẫn chưa thật ổn thỏa.

Phải thừa nhận rằng thể thao Việt Nam không thiếu thốn tài năng đến mức nhiều nhà chuyên môn phải vò đầu bứt tai đi tìm kiếm. Vấn đề là cách khai thác và dung dưỡng những gương mặt trẻ ấy ra sao mà thôi. Muôn thuở vẫn là sự đầu tư chưa mang tính trọng điểm, chưa tạo dựng được niềm tin nơi gia đình VĐV và tương lai nghề nghiệp sau khi rời sân đấu của VĐV trở nên bấp bênh… Chưa kể, mỗi bộ môn hay từng địa phương lại có cách khai thác và đào tạo VĐV năng khiếu khác nhau, thiếu tính hệ thống và xuyên suốt, vì vậy, sản phẩm khi “ra lò” đôi lúc không được như mong muốn.

Thế nên nhiều VĐV có triển vọng từ lứa năng khiếu nhưng dần dà bỏ ngang, chọn theo đuổi con đường học vấn, mong một cuộc sống về sau tốt đẹp hơn, thay vì chọn nghiệp thể thao để rồi phải hối tiếc khi đã hết thời…

LÊ HÙNG