Vào tháng 11 năm ngoái, tại San Marino, quốc gia nhỏ thứ năm trên thế giới, một cuộc triển lãm đã được khai mạc tại bảo tàng quốc gia, trưng bày di sản bóng đá của quốc gia này với chủ đề "Thách thức điều không thể". Trong vòng một tuần, các nhân viên đã lên kế hoạch mở rộng cuộc triển lãm sau khi quốc gia xếp hạng thấp nhất trong số 210 quốc gia của FIFA đã hoàn thành thử thách này nhanh hơn dự kiến của mọi người.
Vào ngày 18 tháng 11, San Marino đã giành quyền thăng hạng từ hạng tư và hạng thấp nhất của Nations League với chiến thắng 3-1 tại Liechtenstein, thu hút sự chú ý không chỉ của du khách đến Bảo tàng Titanus mà còn của cả châu Âu.
Các cầu thủ bóng đá bán thời gian, thợ sửa ống nước toàn thời gian, nhân viên cửa hàng - và nhà thiết kế đồ họa như trường hợp của cầu thủ ra sân nhiều nhất Matteo Vitaioli - đã tạo nên tin tức quốc gia trên khắp lục địa. Hãy nhường chỗ nhé Tây Ban Nha, đây là thời khắc của San Marino.
Một quốc gia đã dành 20 năm chờ đợi để giành thêm một chiến thắng nữa trong lịch sử nhưng đã giành được hai chiến thắng chỉ trong hơn một tháng để đứng đầu bảng đấu trước Liechtenstein và Gibraltar, những đội đã lần lượt đánh bại Romania và xứ Wales vào đầu năm 2024.
Không phải ai cũng cần cảnh báo về sự trỗi dậy gây sốc của San Marino. Tiểu quốc này đã trở thành một nhân vật sùng bái ở xa hơn, với số lượng người xem ngày càng tăng khi sự chờ đợi vào một quốc gia nơi mà ngay cả việc ghi bàn, mà họ chỉ ghi được 33 bàn trong toàn bộ lịch sử của mình, vẫn là một điều mới lạ.
Phần lớn lượng người theo dõi bình thường ngày càng tăng của họ đến từ 'Tài khoản người hâm mộ San Marino', tài khoản này đã thu hút gần 200.000 người theo dõi trên mạng X kể từ tháng 6 năm 2019, đăng những bình luận lạc quan, gần như cuồng tín với một mục tiêu duy nhất trong mỗi trận đấu của đất nước này, luôn khẳng định rằng đối thủ tiếp theo của San Marino sẽ phải trả giá cho thất bại mới nhất của họ.
"CHÚNG TA VIẾT LỊCH SỬ BẰNG CÁCH GHI BÀN TRONG BA TRẬN LIÊN TIẾP" là một ví dụ điển hình như vậy vào tháng 11 năm 2023 và đã thu hút hơn hai triệu lượt xem, sau khi San Marino kết thúc vòng loại Euro 2024 bằng cách … thua mọi trận đấu.
Thật trùng hợp, nhân vật bí ẩn không rõ tên đứng sau tài khoản này đã nảy ra ý tưởng lập ra nó vì anh ta không thể tìm thấy bất kỳ nơi nào khác đăng tải thông tin cập nhật bằng tiếng Anh về kết quả thi đấu của San Marino. "Tôi quan tâm đến bóng đá ở các tiểu bang nhỏ, nhưng San Marino luôn có và chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim tôi", anh nói với Sky Sports . "Khi San Marino ghi bàn, tôi thường có thêm khoảng 5.000 người theo dõi. Nó không nhận được nhiều sự công nhận từ trong nước. Nhưng không sao cả, các cầu thủ phải tập trung vào việc làm cho đất nước tự hào. Mạng X không thực sự phổ biến ở Italy hay San Marino, vì vậy tôi nghĩ họ khó có thể nhận ra tình yêu mà họ nhận được trên mạng xã hội."
Đôi khi theo dõi một đội bóng luôn thua trận như San Marino cũng có những sự thú vị riêng, bởi chỉ cần họ làm được điều gì mới mẻ cũng đã khiến ai nấy vui vẻ, kiểu như những bàn thắng an ủi, hoặc nếu may mắn hơn là một trận hòa không bàn thắng. Không ai trong hay ngoài nước chuẩn bị cho điều gì lớn hơn thế cả.
Trong bốn trận đấu diễn ra từ tháng 9 đến tháng 11, San Marino đã giành được chiến thắng đầu tiên trong một giải đấu chính thức, giành thêm chiến thắng thứ hai trong trận ra mắt trên sân khách và tận hưởng khoảnh khắc đẹp nhất của họ vào tháng 11 tại Liechtenstein, lội ngược dòng để giành chiến thắng 3-1 và tạo nên cú sốc lớn nhất mà bạn có thể thấy ở một quốc gia chỉ lớn hơn Middlesbrough một chút.
"Đó là một cảm xúc tuyệt vời sau tất cả những năm tháng thất bại", Vitaioli kiên cường nói với Sky Sports khi anh vẫn còn xúc động gần một tháng sau đó. "Chúng tôi được chào đón như những người hùng ở San Marino. Thật không thể tin được."
Ở tuổi 17, anh đã trở thành cầu thủ trẻ nhất của San Marino khi ra mắt đội tuyển vào năm 2007 và hiện là cầu thủ kỳ cựu của đội ở tuổi 35 sau 103 lần khoác áo đội tuyển, ,trãi qua 97 trận thua, năm trận hòa và sau năm phút xuất hiện thoáng qua ở cuối trận đấu với Liechtenstein, một trận thắng - gần như là toàn bộ sự nghiệp đang được xây dựng.
"Đó là điều gì đó quá lớn đối với chúng tôi đến nỗi có lẽ chúng tôi vẫn chưa hiểu được điều gì thực sự đã xảy ra", anh nói thêm. "Nó đền đáp cho tất cả những hy sinh mà chúng tôi đã thực hiện trong suốt những năm qua. Chúng tôi biết mình đang chơi tốt, nhưng được thăng hạng lên giải đấu tiếp theo - điều đó vẫn giống như một giấc mơ. Nhưng đôi khi, giấc mơ trở thành sự thật, đặc biệt là nếu bạn không bao giờ bỏ cuộc."
Tất cả những biểu hiện ở San Marino không thể tự mình biến giấc mơ của một quốc gia thành hiện thực. Nhờ ý tưởng của UEFA, giải đấu Nations League tạo ra sân chơi bình đẳng cho các quốc gia nhỏ hơn và mọi thứ đã theo đúng kế hoạch.
Trong hai giải đấu vòng loại trước khi Nations League ra đời vào năm 2018, đội bóng có biệt danh Sammarinese đã để thủng lưới 90 bàn chỉ ghi được ba bàn trong 20 trận, và chỉ giành được một trận hòa trước Estonia. Nhưng chỉ riêng nền tảng mới đó cũng không thể giải thích được sự thăng tiến của họ. Bảng đấu Nations League của San Marino bốn năm trước cũng bao gồm Liechtenstein và Gibraltar, và họ xếp cuối bảng với hai trận hòa và hai trận thua. Họ chỉ để thủng lưới ba lần, nhưng không ghi được một bàn thắng nào.
Nguồn gốc chính của khoảnh khắc tỏa sáng của họ kéo dài một thập kỷ đến khoản đầu tư do UEFA tài trợ vào cơ sở hạ tầng bao gồm việc cải tạo sân vận động quốc gia cho các đội tuyển U và một trung tâm mới cho Học viện San Marino, nơi điều hành các đội trẻ lên đến cấp độ U19. Bảy trong số đội hình San Marino gần đây nhất là những cầu thủ tốt nghiệp từ học viện.
"Sự hỗ trợ của UEFA là rất quan trọng", chủ tịch Liên đoàn bóng đá San Marino Marco Tura cho biết sau chiến thắng tại Nations League. "Nó đã thay đổi tư duy và tầm nhìn của chúng tôi về bóng đá. UEFA đã hướng dẫn chúng tôi trong từng bước phát triển về mặt tổ chức và kỹ thuật, giúp chúng tôi nâng cao trình độ bóng đá không chỉ về mặt kinh tế mà còn về mặt cơ cấu và kỹ thuật."
Một điều mà UEFA không thể cung cấp là một HLV phù hợp để tận dụng thế hệ cầu thủ trẻ xuất sắc nhất mà đất nước này từng sản sinh. Nhà cầm quân ban đầu là Fabrizio Costantini đã đặt nền móng vững chắc sau khi chuyển từ đội U21 lên đội tuyển quốc gia vào năm 2022, giúp giảm đáng kể độ tuổi trung bình của đội hình. Người kế nhiệm ông, Roberto Cevoli, đã đưa mọi thứ lên một tầm cao mới khi công bố đội hình quốc tế trẻ nhất châu Âu vào năm 2024.
Phần thưởng không mất nhiều thời gian để đơm hoa kết trái khi Nicola Nanni, 24 tuổi, trở thành ngôi sao nổi bật của chiến dịch Nations League lần này, ghi bàn từ quả phạt đền vào phút cuối để có được trận hòa tại Gibraltar trong trận đấu áp chót trước khi ghi bàn để hoàn tất màn lội ngược dòng tại Vaduz vào tháng trước.
"Tất cả công lao đều thuộc về cách tiếp cận của HLV", tiền đạo Vitaioli nói thêm. "Ông ấy thực sự là một luồng gió mới và mang lại động lực mới cho đội bóng”.
Rất có thể đây sẽ là điều tốt nhất đối với Sammarinese, khi Albania, Phần Lan và có khả năng là Slovakia - tất cả các đội đã đủ điều kiện tham dự các giải đấu gần đây - đang chờ họ ở nhóm C của Nations League mùa 2026/27. Nhưng từ nay đến lúc đó, vẫn còn một cơ hội nhỏ nhoi như chính đất nước này có thể giành được một suất tham dự World Cup 2026.
Bốn đội đầu bảng của Nations League không nằm trong top 2 ở vòng loại World Cup sẽ được tham dự vòng play-off vào tháng 11 năm sau để giành một trong bốn suất vào vòng chung kết. Có một cơ hội thực tế là San Marino có thể nằm trong số đó, mặc dù việc họ thắng thêm hai trận nữa để đi đến Hoa Kỳ, Canada và Mexico có vẻ như chỉ là một giấc mơ. Nhưng ai mà biết được nhỉ, há chẳng phải giấc mơ chính là cách mà họ khởi đầu.
