Là một trong hai tiểu quốc châu Âu (cùng Vatican, dù Vatican chưa có đội tuyển FIFA), San Marino – hay "La Serenissima" – đang viết nên chương sử kỳ thú trong vòng loại World Cup 2026, nơi FIFA mở rộng lên 48 đội tuyển.
Tính đến ngày 14 -11 năm 2025, San Marino đã trải qua 7 trận toàn thua ở vòng loại, chỉ ghi được một bàn và thủng lưới tới 32 bàn. Họ là đội yếu nhất châu Âu, thậm chí thua cả Liechtenstein – một tiểu quốc khác với dân số tương đương. Thế nhưng, hy vọng vẫn le lói nhờ cơ chế đặc biệt từ UEFA Nations League 2024-25. Để có vé vào playoff tranh 4 suất cuối cùng của châu Âu (tổng 16 suất), San Marino cần một chuỗi điều kiện "điên rồ" – bắt đầu từ việc thua càng đậm càng tốt trước Rumani trong trận đấu vào ngày 18-11.
Hệ thống vòng loại: cơ hội cho những "kẻ lót đáy"
Vòng loại châu Âu chia thành 12 bảng đấu. Các đội nhất bảng sẽ có vé đi thẳng. 12 đội nhì bảng sẽ vào playoff cùng bốn đội "vé vớt" lấy từ Nations League. 4 vé này dành cho những đội vô địch bảng tại tất cả các nhóm hạng Nations League 2024-25 nhưng không lọt top 2 vòng loại World Cup, được chọn theo thứ hạng FIFA.
Nations League 2024-25 kết thúc vào tháng 11-2024, với 14 đội vô địch bảng (Bao gồm các Nhóm) theo thứ hạng ưu tiên FIFA: Tây Ban Nha, Đức, Bồ Đào Nha, Pháp, Anh, Na Uy, xứ Wales, CH Séc, Rumani, Thụy Điển, Bắc Macedonia, Bắc Ireland, Moldova, và San Marino. San Marino, xếp thứ 14/14, đã tạo kỳ tích bằng cách vô địch bảng D1 (có Gibraltar, Liechtenstein). Họ thắng Liechtenstein 1-0 và 3-1, hòa Gibraltar, lần đầu tiên thăng hạng lên League C – một bước tiến lịch sử cho đội bóng chỉ có ba chiến thắng trong 219 trận quốc tế.
Hiện tại, có 8 đội đủ điều kiện Nations League đã chắc suất World Cup trực tiếp hoặc play-off, nên không cần suất dự phòng. Điều này nâng cơ hội cho San Marino lên, nhưng họ cần ít nhất 10/13 đội xếp trên (trừ tám đội đã loại) phải top 2 vòng loại. Cụ thể, chỉ hai đội "cản đường" còn lại: Bắc Ireland và Rumani – cả hai đều vô địch Nations League – cần nhì bảng để "nhường" suất cho San Marino.
Chuỗi điều kiện "điên rồ" để San Marino đi play-off
Đầu tiên, trong ngày 14-11, Bắc Ireland gặp Slovakia (Bảng A). Bắc Ireland hiện xếp thứ ba (sau Đức nhất bảng, Slovakia nhì). Một chiến thắng sẽ đưa họ lên nhì bảng, chắc suất play-off trực tiếp. Bắc Ireland đang bất bại trước Slovakia ở bốn trận gần nhất (thắng ba), và họ cần điều này để tránh rớt khỏi top 2. Nếu thắng, họ "nhường" suất Nations League cho San Marino.
Kế đến, trận đấu ngày 15-11, Rumani vs Bosnia & Herzegovina (Bảng H). Bảng H hiện: có Áo đã chắc suất đầu bảng, Rumani đứng hạng 3 kém Bosnia 3 điểm. Trước mắt Rumani cần thắng Bosnia để cùng điểm. Bảng H còn San Marino (đứng cuối, 0 điểm). Nếu Rumania thắng, họ sẽ bằng hoặc vượt Bosnia, và trận cuối với San Marino trở thành "cứu cánh".
Và đó chính là lúc điều điển rồ xảy ra. Để Rumani chắc nhì bảng, San Marino phải thua đậm trong trận đấu vào ngày 18-11 tại sân nhà San Marino (thực tế là sân trung lập do cơ sở hạ tầng hạn chế). Mục tiêu: Thủng lưới càng nhiều càng tốt để Rumani luôn có hiệu số bàn thắng bại tốt hơn Bosnia (đội được kỳ vọng sẽ cùng điểm).
Đây là kịch bản "thua để thắng" – một nghịch lý khiến FIFA đau đầu, gợi nhớ "Nỗi xấu hổ Gijón" năm 1982, khi Tây Đức và Áo bị cáo buộc "dàn xếp" để loại Algeria, dẫn đến quy định thi đấu đồng thời các trận cuối bảng.
FIFA cấm cố tình thua trận, nhưng với lịch sử của San Marino (thua 0-10 trước Austria tháng 10-2025), khó chứng minh họ "làm giả". HLV Roberto Cevoli, người dẫn dắt đội bóng trẻ nhất châu Âu (tuổi trung bình 24), có thể biện minh đây chỉ là "thảm họa thông thường".
"Cơn ác mộng” của nhà cái
Nhìn chung các trân có San Marino không mang đến nhiều lợi nhuận cho nhà cái, ngoài các cược về tỷ số thua hoặc San Marino có ghi bàn hay không. Đối với trận Rumani vs San Marino, các nhà cái cho biết họ chờ kết quả Bosnia - Rumani trước khi ra kèo. Nếu kịch bản xảy ra, đây là tình huống độc đáo. Một nhà cái bổ sung: "Chúng tôi điều chỉnh theo chênh lệch, và có thể tăng cược “Tổng số bàn thắng” đề phòng việc San Marino thực sự 'muốn thua'". Nhưng điều này tạo khoảng lợi tức rất lớn cho nhà cái nếu San Marino bất ngờ kháng cự, không có ý định dự World Cup theo kịch bản điên rồ.
Trên thực tế, dù có đi play-off bằng kịch bản này thì San Marino cũng chưa đến được World Cup 2026. Giả sử như họ đá play-off, San Marino sẽ ở nhóm 4, đấu bán kết sân khách với đội thuộc nhóm 1 (các đội nhì bảng mạnh nhất). Cơ hội thấp, nhưng chỉ cần thắng hai trận là vào World Cup – lần đầu tiên sau 38 năm tham gia FIFA (từ 1990).
Câu chuyện San Marino không chỉ là "cổ tích" mà còn phản ánh sự mở rộng của FIFA: Từ 32 lên 48 đội, ưu tiên Nations League giúp "kẻ yếu" có cơ hội. Nhưng nó cũng đặt câu hỏi về tính công bằng – liệu một đội thua 32 bàn có xứng đáng? Dù sao, với dân số nhỏ hơn nhiều thành phố Việt Nam, San Marino đã truyền cảm hứng: Bóng đá không chỉ dành cho gã khổng lồ.
Tóm lại, hy vọng của họ mong manh như sợi chỉ: Bắc Ireland thắng Slovakia, Rumani thắng Bosnia, rồi San Marino "tự sát" trước Rumani. Xác suất? Dưới 1%, theo mô hình dự đoán. Nhưng nếu xảy ra, World Cup 2026 sẽ có chương sử điên rồ nhất. Hãy theo dõi từ hôm nay– có lẽ, "thua để vào thiên đường" sẽ thành hiện thực.
