Trong một lần làm việc với Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC), VFF được tặng một tài liệu hướng dẫn cách thức xây dựng đội tuyển quốc gia và đặc biệt là phương pháp hình thành ban huấn luyện đội tuyển. Khi chúng tôi tham khảo tài liệu thì phát hiện những cách thức và phương pháp mà AFC muốn giới thiệu chính là lấy từ mô hình của Nhật Bản, quốc gia rất thành công trong việc đưa đội tuyển nước mình tiếp cận làng túc cầu thế giới.
Họ xây dựng đội tuyển bằng việc hình thành hội đồng huấn luyện viên (HLV). Tại Việt Nam cũng có hội đồng này, nhưng hầu như không làm gì và cũng chẳng ai cho làm. Ngược lại, hội đồng HLV tại Nhật có quyền hạn và nhiệm vụ hẳn hoi. Mấy chục HLV trưởng CLB của J-League và hạng dưới tập họp nhau lại thành một hội đồng và bầu ra một giám đốc kỹ thuật và chủ tịch hội đồng HLV. Nhiệm vụ của hội đồng này là giới thiệu cầu thủ giỏi cho đội tuyển, bao nhiêu cũng được, miễn là đáp ứng tiêu chí đề ra phải là cầu thủ giỏi và có khả năng phát triển.
Con số cầu thủ giỏi được đề cử mỗi lần lên đến hơn 80 người, với tôn chỉ mục đích là không được bỏ sót người tài. Sau đó, chủ tịch hội đồng HLV và giám đốc kỹ thuật cùng làm việc với nhau để tiếp tục lập các ban huấn luyện đội tuyển các nhóm tuổi, đội tuyển Olympic, đội tuyển quốc gia phục vụ cho việc sàng lọc các cầu thủ được đề cử.
Tùy tình hình và nhiệm vụ mà Liên đoàn Bóng đá Nhật yêu cầu việc thuê hay không thuê huấn luyện viên ngoại, như hiện nay họ thuê HLV người Ý Alberto Zaccheroni dẫn dắt đội tuyển quốc gia giành vé dự World Cup 2014. Vị huấn luyện viên này chính là người chọn lọc lần cuối danh sách đội tuyển quốc gia hoặc bổ sung cầu thủ khi ông ta thấy có yêu cầu.
Bộ máy đề cử, sàng lọc và tuyển chọn này làm việc nhịp nhàng, ăn ý với nhau bắt đầu từ hội đồng HLV quốc gia, đến chủ tịch hội đồng, giám đốc kỹ thuật và cuối cùng là HLV trưởng đội tuyển. Bóng đá nam lẫn bóng đá nữ đều làm cùng một mô hình ấy. Và chúng ta không lạ gì bóng đá Nhật Bản ngày càng tiến bộ, khi đội tuyển nữ vừa đoạt chức vô địch thế giới năm 2011, đội tuyển nam xếp hạng 30 FIFA, lọt vào vòng chung kết các kỳ World Cup 1998, 2002, 2006 và 2010, chưa kể 4 lần vô địch châu Á.
Trong khi tại Việt Nam, đi tham quan học tập thì có đi, nhưng hành động thì không, đến nỗi việc tuyển chọn ban huấn luyện cứ loay hoay mãi mà không có lối ra.
TRẦN VĂN MUI
