Các nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ 20% cầu thủ thuận chân trái, điều này có thể giải thích tại sao những cầu thủ chạy cánh xuất sắc như Messi hay Robben trước đây chỉ xuất hiện hai hoặc ba năm một lần. Nhưng hiện nay, bóng đá đang sản sinh ra nhiều cầu thủ như vậy mỗi năm ở cấp độ cao nhất, khi các HLV trẻ đáp ứng những thay đổi chiến thuật trong bóng đá hiện đại và đáp ứng nhu cầu – từ cả câu lạc bộ lẫn cầu thủ – để tạo ra những cầu thủ chạy cánh đảo ngược, những người có thể xâm nhập vào trung tâm hàng phòng ngự và dứt điểm, thay vì ôm đường biên và tạt bóng.
Mùa giải 2025-26 đã hứa hẹn trở thành sân chơi cho một thế hệ cầu thủ chạy cánh phải thuận chân trái đầy tài năng. Yamal, mới 18 tuổi, dẫn đầu nhóm cầu thủ tuổi teen bao gồm Franco Mastantuono của Real Madrid, Estêvão của Chelsea và thậm chí là Max Dowman của Arsenal, người đã ra mắt Premier League và kiếm được một quả phạt đền vào thứ Bảy ở tuổi 15.
Từ đâu mà có xu hướng này?
Các cầu thủ chạy cánh truyền thống và nghệ thuật tạt bóng từng thống trị Premier League và ảnh hưởng lớn đến bóng đá châu Âu. Sơ đồ 4-4-2 với hai tiền vệ trung tâm, hai tiền đạo và hai cầu thủ chạy cánh tạt bóng vào khu vực cấm địa bằng chân thuận là rất phổ biến. Các đội bóng cực kỳ thành công của Sir Alex Ferguson tại Manchester United trong những năm 1990 và 2000 là ví dụ điển hình; với Ryan Giggs thuận chân trái ở cánh trái và David Beckham thuận chân phải ở cánh phải, kế hoạch tấn công trở nên rõ ràng: đưa bóng vào khu vực cấm địa để các tiền đạo dứt điểm.
Ngày nay, phong cách bóng đá đã thay đổi rất nhiều. Nếu phải truy nguyên sự biến mất của cầu thủ chạy cánh truyền thống, giai đoạn 2009-2012, khi Barcelona và đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha thay đổi mọi thứ bằng lối chơi chuyền ngắn phức tạp (hay còn gọi là tiki-taka) và kiểm soát bóng tuyệt đối, là một cột mốc rõ ràng.
Sự tiến bộ trong phân tích dữ liệu đã chứng minh rằng điều chỉnh chiến thuật này là đúng; tạt bóng mang lại cơ hội ghi bàn cực kỳ thấp. Nghiên cứu của The Athletic cho thấy chỉ 1,3% quả tạt dẫn đến bàn thắng ngay lập tức (khoảng một trong 76 quả); tính cả các bàn thắng xảy ra trong vòng sáu giây sau quả tạt, con số này chỉ tăng lên 2%.
Kết quả là các đội bóng hiện đại ngừng tạt bóng và thay thế tiền đạo thứ hai trong sơ đồ 4-4-2 bằng một tiền vệ thứ ba – một thay đổi làm thay đổi vai trò của cầu thủ chạy cánh – để chuyển sang sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1. Việc sử dụng các cầu thủ như Messi, Ronaldo, Robben và Bale theo cách này đã dẫn đến một loạt bàn thắng... và đột nhiên, tất cả mọi người đều muốn bắt chước họ.
Rogério Ferreira, một huấn luyện viên kỳ cựu 15 năm, người đã giúp phát triển Estêvão (Chelsea), Endrick (Real Madrid) và nhiều cầu thủ trẻ khác trong bảy năm tại Palmeiras, chỉ ra Robben và Franck Ribéry của Bayern Munich là cặp cầu thủ chạy cánh đảo ngược đầu tiên ở cấp độ cao thu hút sự chú ý của ông và ảnh hưởng đến phong cách huấn luyện của mình.“Robben là người đầu tiên, vì tôi nhớ lúc bắt đầu sự nghiệp, anh ấy là cầu thủ chạy cánh trái”, ông nói. “Nhưng sau đó mọi thứ bắt đầu thay đổi. Và nếu bạn nghĩ về logic của trận đấu: Nếu bạn thuận chân phải và chơi ở cánh phải, nếu bạn nhận bóng 10 lần, có lẽ bảy lần bạn sẽ đi ra đường biên. Nhưng nếu bạn thuận chân trái, chơi ở cánh phải, khi cắt vào, bạn có thể thấy khung thành. Điều này đã tạo ra sự cân bằng cho số bàn thắng giảm từ số 9.”
Ảnh hưởng rộng hơn
Xu hướng cầu thủ chạy cánh đảo ngược đã thay đổi căn bản trận đấu và tạo ra một loạt hiệu ứng chiến thuật trên khắp mặt sân. Hiệu ứng rõ ràng nhất là trên các hậu vệ cánh, vai trò của họ đột nhiên trở nên mở rộng hơn. Trước đây, hậu vệ cánh có thể không được kỳ vọng ảnh hưởng nhiều đến tấn công, nhưng giờ đây họ phải bao quát cả chiều dài sân, giữ chiều rộng (vì cầu thủ chạy cánh đã cắt vào trong) và trở thành người tạt bóng nhiều nhất trong đội – đồng thời thực hiện tất cả nhiệm vụ phòng ngự.
Sự thay đổi này đã đẩy cầu thủ chạy cánh vào các vị trí trung tâm hơn, gần khung thành hơn, nơi họ có thể tạo ra sự khác biệt thường xuyên hơn. Và điều này cũng ảnh hưởng đến vai trò của tiền đạo. Ferreira cho rằng số lượng tiền đạo trung tâm truyền thống giảm đi là do họ bắt đầu đảm nhận nhiều phẩm chất sáng tạo hơn, nói: “Chúng ta đã mất đi số 9 điển hình, người muốn chiến đấu nhiều.” Roberto Firmino của Liverpool hay Karim Benzema của Real Madrid, những người dành nhiều thời gian để tạo cơ hội cho các cầu thủ chạy cánh hơn là tự mình dứt điểm, là những ví dụ điển hình cho những cầu thủ phát triển mạnh với những trách nhiệm mới này.
Các nghiên cứu cho thấy chỉ 20% cầu thủ bóng đá thuận chân trái, vì vậy có một sự khan hiếm tự nhiên đối với những người như Messi hay Salah tiếp theo. Ngược lại, 80% cầu thủ có cơ hội trở thành cầu thủ chạy cánh đảo ngược bên phải. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi ở cấp độ cao nhất, những nhân vật thực sự ưu tú như Messi, Robben và Bale chỉ xuất hiện hai hoặc ba năm một lần.
Nhưng hiện nay, các câu lạc bộ hiểu được giá trị to lớn của loại cầu thủ này, và trong một số trường hợp còn đi xa đến mức sản xuất ra họ. Bằng chứng nằm ở kết quả. Hiện tại, chúng ta đang chứng kiến một làn sóng tài năng thuận chân trái đáng kinh ngạc xuất hiện ở cánh phải. Nhưng điều gì khiến họ đặc biệt?
Yamal, Estêvão và Mastantuono đều sinh năm 2007. Trong kỷ nguyên của các cầu thủ chạy cánh đảo ngược, chưa bao giờ có ba tài năng triển vọng như vậy xuất hiện cùng một năm; ngược lại, Robben, Messi, Di María, Bale và Salah đều sinh ra ở những năm khác nhau, trải dài trong gần một thập kỷ. Họ cũng đang xuất hiện ở độ tuổi trẻ hơn. Hãy nhìn vào cảm giác 15 tuổi của Arsenal, Dowman, người đã cắt vào khu vực cấm địa và giành được một quả phạt đền trong trận ra mắt Premier League vào tháng Tám, hay Ethan Nwaneri, người cũng ra mắt cho Arsenal ở tuổi 15 và có sở thích tương tự khi cắt vào trong.
Những cầu thủ này giờ đây bắt đầu sự nghiệp ở vị trí được săn đón này. Ngay cả những tài năng như Saka và Bale cũng bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp ở vị trí hậu vệ trái trước khi chuyển sang cánh đối diện; Robben bắt đầu ở cánh trái, trong khi Di María chơi như một mezzala (tiền vệ trung tâm trái) và đôi khi là số 10 cho Benfica. Ngày nay, những tài năng như Yamal, Estêvão và Mastantuono sớm bước vào bức tranh chuyên nghiệp hơn bao giờ hết, chơi ở vị trí lý tưởng của họ ngay từ đầu, vì họ quá giá trị để được giao bất kỳ vai trò nào khác. Ngoài ra, như Ferreira chỉ ra, 15 năm các cầu thủ chạy cánh cắt vào từ cánh đối diện và trở thành những cầu thủ quyết định nhất trên sân đã mang lại cho bọn trẻ một hình mẫu để noi theo từ rất sớm.
“Messi, Salah, Bale – họ là nguồn cảm hứng lớn,” ông nói. “Bọn trẻ nhìn lên những cầu thủ này, và sau khi xem một trận đấu tuyệt vời, chúng sẽ lập tức ra đường phố hoặc bất cứ nơi nào chúng chơi, và cố gắng sao chép mọi thứ họ làm.”
Với những cầu thủ trẻ khao khát chơi ở vị trí này và các câu lạc bộ khao khát sản xuất ra họ, cầu thủ chạy cánh đảo ngược có vẻ sẽ còn tồn tại rất lâu.
Ở tuổi 18, Yamal đã được xem là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới trong năm nay. Anh ấy đã vươn lên đẳng cấp thế giới nhanh hơn hầu hết bất kỳ ai... và điều đó bao gồm cả Messi và Cristiano Ronaldo. Chân trái tinh tế của Yamal là chìa khóa khiến mọi thứ xảy ra: một công cụ để luồn bóng qua hàng phòng ngự và một vũ khí có khả năng trừng phạt bất kỳ sai lầm hay khoảng trống nào của hàng thủ bằng một cú sút bất ngờ. Một khi anh ta cắt vào từ cánh, các hậu vệ phải đối mặt với một tình huống khó xử: đứng xa và có nguy cơ để anh ta sút, hoặc áp sát và bị đánh bại bởi một đường chuyền nhanh hoặc một đường bóng lừa qua lưng?
Không chỉ là sự thành thạo kỹ thuật với Yamal; đó là thời điểm, di chuyển, tốc độ thực hiện và trí thông minh. Cầu thủ 18 tuổi có bản năng hiếm có trong việc tìm ra khoảng trống phù hợp để nhận bóng, và cú chạm bóng đầu tiên cùng cách định hướng cơ thể của anh ta mang lại thời gian cần thiết để quyết định điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Anh ấy là một gói hàng độc đáo.
Real Madrid theo đuổi chữ ký của Mastantuono trong một thỏa thuận trị giá 45 triệu euro từ River Plate ngay khi anh nmày đủ 18 tuổi và được phép chuyển đến châu Âu. Mastantuono đã ra mắt đầy đủ trong chiến thắng 3-0 trước Real Oviedo và gây ấn tượng với HLV Xabi Alonso, người đã khen ngợi năng lượng và, tất nhiên, “chân trái tuyệt vời” của anh ấy.
Nếu Yamal bùng nổ và trực diện – kết hợp sự sáng tạo với khả năng dứt điểm trực tiếp từ các khu vực rộng – thì Mastantuono thiên về kiểm soát bóng, có lẽ là một “nhạc trưởng” thích điều phối nhịp độ tấn công trước khi thực hiện hành động quyết định.
Chelsea đã phát hiện ra Estêvão sớm đến mức họ ký hợp đồng với giá 34 triệu euro từ Palmeiras vào năm 2024, và cầu thủ này phải chờ cả một năm trước khi có thể gia nhập sau khi đủ 18 tuổi. Trong thời gian đó, anh ấy đã có năm lần ra sân cho đội tuyển quốc gia Brazil, điều này chỉ làm tăng thêm sự phấn khích xung quanh anh. HLV Enzo Maresca cảnh báo rằng Estêvão sẽ cần thời gian để thích nghi với cuộc sống ở Anh, nhưng cầu thủ chạy cánh này đã ra mắt đầy đủ và ghi một pha kiến tạo trước West Ham. Estêvão đã mang dáng dấp của một cầu thủ tấn công thay đổi trận đấu, dù mới 18 tuổi. Bộ kỹ năng tự nhiên, phá vỡ mô hình của anh ấy dường như được lấy từ bóng đá đường phố, không phải từ sách hướng dẫn huấn luyện, và sự bùng nổ với bóng là phẩm chất tốt nhất của anh.
