Michel Platini lại ghi bàn! Đấy là nghĩa đen hẳn hoi, chứ chẳng phải cách nói bóng gió gì liên quan đến cựu danh thủ Pháp Michel Platini, hiện đang giữ ghế Chủ tịch UEFA. Ở trận derby Sofia trong làng bóng Bulgaria vừa qua (trận đấu cực kỳ tai tiếng về nạn hooligan), Michel Platini ghi được 2 bàn giúp CSKA Sofia thắng Levski Sofia 3-1.
Ở tuổi 27, Michel Platini đã là chân sút nổi bật trên sân cỏ Bulgaria từ nhiều năm nay. Chính vì những bàn thắng đẹp mà anh ghi được cho CLB Chernomorets Burgas, Michel Platini đã khiến CSKA Sofia thay đổi chiến lược, chấp nhận có cầu thủ ngoại trong danh sách CLB (trước đó, CSKA chủ trương “bài ngoại”, bán sạch các cầu thủ không có quốc tịch Bulgaria).
Michel Platini (giữa, CSKA Sofia) trong một trận đấu tại giải Bulgaria.
Vâng, Michel Platini là cầu thủ ngoại. Anh là cầu thủ Brazil, và dĩ nhiên chỉ sử dụng biệt danh. Không khó lý giải vì sao cầu thủ Ferreira Mesquita lại chọn cho mình biệt danh như vậy. Xin được nói thêm: vì là biệt danh nên báo chí phải luôn ghi đủ “Michel Platini” khi nhắc đến cầu thủ này. Nếu chỉ gọi anh là Platini thì vô nghĩa. “Michel Platini Brazil” khác với “Platini Pháp” ở chi tiết này. Cũng vậy, hậu vệ trái nổi tiếng trong đội tuyển Brazil nhiều năm trước đây phải luôn được ghi đầy đủ là Roberto Carlos. Ít người biết rằng đây là biệt danh, dù Roberto Carlos quả cũng có tên như thế (đầy đủ là Roberto Carlos da Silva).
Việc anh luôn được in đủ Roberto Carlos (chứ không phải Roberto hay Carlos) trên lưng áo nói lên rằng đấy là biệt danh chứ không phải là tên. Từ bé, anh đã có biệt danh này, không phải do anh chọn mà vì mẹ anh quá mê Roberto Carlos - một nghệ sĩ nổi tiếng của Brazil, từng đoạt giải Grammy. Mức độ nổi tiếng của Roberto Carlos (nghệ sĩ) ở Brazil sánh ngang với Frank Sinatra ở Mỹ.
Michael Jackson là vua nhạc pop, Elvis Presley là vua Rock and Roll, còn Roberto Carlos là vua nhạc Latin. Sân cỏ Brazil đã có đủ những cái tên như vậy! Các cầu thủ Brazil hễ đã mê ngôi sao nào (không nhất thiết là ngôi sao bóng đá) thì thường chọn ngôi sao ấy làm biệt danh cho mình. Michel Platini chọn biệt danh theo tên của ngôi sao bóng đá Pháp, giống như ngôi sao Muller từng dự các kỳ World Cup 1986, 1990, 1994 trong đội tuyển Brazil (Muller dự World Cup nhiều hơn cả thần tượng Gerd Mueller của mình). Nội trong giới cầu thủ thì chắc chắn Socrates là nhân vật có tính cách giống nhất với thần tượng của mình: Socrates - nhà hiền triết cổ! Cách đây vài năm, khi cầu thủ Roma của Flamengo (biệt danh được đặt theo ngôi sao Romario) đụng độ với chính Romario trong màu áo Vasco da Gama, báo chí Brazil bình luận: “Roma trình diễn lối chơi giống Romario hơn chính Romario”!
Brazil còn có cầu thủ Allann Dellon. Dĩ nhiên, viết đúng thì tên tài tử gạo cội của Pháp phải là Alain Delon. Nhưng ở Brazil, người ta có thói quen nhân đôi các phụ âm “l” hoặc “n” cho… sang trọng! Hậu vệ Maicon nổi tiếng có tên như vậy vì bố anh hâm mộ cha con nhà Douglas (Kirk và Michael). Tam sao thất bản, chữ Michael rút cuộc trở thành Maicon trên giấy tờ. Suy cho cùng, đấy cũng là đặc trưng của văn hóa truyền khẩu ở Brazil. Người ta viết sai hà rầm, kể cả trên những thứ giấy tờ quan trọng. Hồi quốc hội Brazil mở các cuộc điều tra về nguyên nhân sa sút của ĐTQG, một công tố viên hỏi kỹ HLV Wanderley Luxemburgo: “Tên ông đánh vần thế nào? W hay V? I hay Y”? Sau một lúc suy nghĩ, ông HLV lắc đầu không trả lời được. Còn trên mặt báo, người ta viết Wanderley hay Vanderlei thì đấy đâu phải là chuyện của ông! Cũng vậy, suốt vài chục năm, người ta chỉ biết đến Zagalo hoặc Rivellino. Bây giờ, đấy lại là Zagallo và Rivelino!
Văn hóa truyền khẩu chính là gốc rễ của thói quen sử dụng biệt danh ở Brazil. Ngay cả tên tổng thống cũng được viết trên mặt báo bằng biệt danh. Có hẳn một thị trấn ở Brazil mà người ta ghi tên thuê bao điện thoại bằng biệt danh thay vì tên thật trong cuốn danh bạ điện thoại!
Những gì vừa nêu chỉ gói gọn trong khía cạnh dùng biệt danh theo tên thần tượng, chứ bàn về biệt danh trong bóng đá Brazil thì không sao nói cho hết được. Nếu bạn chơi bóng ở Brazil thì tên của mình sẽ được phiên thành biệt danh để in trên lưng áo như thế nào? Có hẳn một trang web để giúp bạn trong vấn đề này. Chỉ cần khai báo tên và chữ lót (hoặc họ) là đủ. Minh Phương sẽ thành Mildo. Hữu Đang là Deto Da Costa. Tài Em thành Taino. Quang Hải là Haeto. Thành Lương là Thildo…
TIỂU QUYÊN
