Chạy đua để được đăng cai Asiad
Khi Việt Nam nhận quyền đăng cai Asiad 2018, câu chuyện về tài chính là trở ngại lớn nhất. Chúng ta cố gắng đưa ra các phương án tiết kiệm nhất để tổ chức, nhưng vẫn vượt quá dự định ban đầu. Ở thời điểm đó, Asiad cũng không phải là sự kiện được nhiều quốc gia châu Á hào hứng nhận quyền đăng cai, chủ yếu cũng vì kinh phí. Nên khi Việt Nam rút lui cũng chỉ có Indonesia xung phong thay thế nhờ có sẵn cơ sở vật chất từ SEA Games 2011.
Vậy mà chỉ trong một thời gian ngắn, Asiad đã trở thành cuộc chơi của những nền kinh tế lớn của châu Á khi lần lượt Trung Quốc (2022), Nhật Bản (2026), Qatar (2030) và Saudi Arabia (2034) là những địa điểm đăng cai tiếp theo. Họ sẵn sàng đổ tiền để tổ chức chứ không tìm cách thoái thác như trước.
Tất nhiên là lý do không chỉ đến từ những yếu tố như muốn gia tăng “quyền lực mềm”, mà có một thực tế khiến Asiad ngày càng được coi trọng đó là sự vươn lên của nền thể thao châu Á. Trong bảng xếp hạng số lượng huy chương của Olympic, Trung Quốc đang đứng thứ 4 dù chỉ mới tham gia 11 kỳ Thế vận hội, trong tốp 10 còn có Nhật Bản còn Hàn Quốc thì đứng hạng 15.
Trong 5 kỳ Olympic gần nhất, châu Á luôn có ít nhất 2 đại diện nằm trong 10 nền thể thao mạnh nhất thế giới. Điều này thúc đẩy các quốc gia khác của châu lục phát triển nội lực của nền thể thao, và không gì tốt bằng việc nhận quyền đăng cai. Thế nên mới có chuyện, khi Việt Nam tranh quyền đăng cai Asiad thời điểm 2012 thì chỉ có 2 “đối thủ” là Indonesia và Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE). Giờ cuối, UAE rút lui nên chỉ còn 2 quốc gia Đông Nam Á đua với nhau. Trong khi đó, khi Hàng Châu 2022 chưa kịp diễn ra thì đã xác định nơi tổ chức của tận 12 năm sau, và đó đều là những quốc gia giàu có.
 |
Ba linh vật Lianlian, Congcong và Chenchen của Asiad 19 |
Kỳ đại hội quy mô nhất
Với con số hơn 12.000 VĐV tham gia Asiad 19, đây là kỳ đại hội lớn nhất trong lịch sử về quy mô của thể thao châu Á. Dù chỉ có 45 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia nhưng số VĐV nhiều hơn con số 10.500 người dự kiến tham dự Thế vận hội Paris 2024 với hơn 200 đoàn VĐV. Để có con số khổng lồ nói trên, một phần là do nước chủ nhà đưa thêm một số môn mang tính “đặc sản” dành riêng cho châu Á, không tìm thấy ở Thế vận hội như đua thuyền rồng, cầu mây - môn mà người Âu châu mô tả là chơi bóng chuyền bằng chân, hay wushu - môn võ thuật có nguồn gốc Trung Hoa, kabaddi - một môn thể thao phổ biến ở tiểu lục địa Ấn Độ và Kurash - một hình thức đấu vật phổ biến ở Trung Á. Chưa kể ở Asiad còn có những môn thể thao trí tuệ như cờ vua, cờ tướng và thể thao điện tử (eSports).
Nói cách khác, dù Asiad vẫn có đủ các môn Olympic, trong đó có 9 môn thể thao sẽ tính chuẩn giành suất dự Thế vận hội 2024, nhưng sự khác biệt của Asiad cũng tương tự SEA Games, đó là luôn có cơ hội cho các đoàn thể thao nhỏ giành được huy chương, điều thường không thể xảy ra tại Olympic. Ở Asiad 18, Trung Quốc đứng đầu với gần 300 huy chương, xếp cuối bảng là Syria và Nepal, mỗi nước cũng có 1 huy chương. Chỉ có 9 đoàn không giành được chiến thắng nào, chiếm tỷ lệ khoảng 20%. Trong khi ở Olympic, tỷ lệ đi về tay không lên đến 39%.
Các nhà tổ chức cho biết 191 thành viên của đoàn Triều Tiên sẽ có mặt, lần đầu xuất hiện tại sự kiện thể thao quốc tế kể từ khi đóng cửa biên giới vào đầu năm 2020 do đại dịch Covid-19. Đoàn thể thao Đài Bắc Trung Hoa cũng sẽ có mặt ở Asiad 19 với lá cờ trắng có 5 vòng tròn Olympic. Đặc khu Macau không dự Olympic nhưng cũng là một đoàn độc lập ở Asiad. Ngay động thái cho phép VĐV của Nga, Belarus tham gia ở vị thế trung lập cũng là điều mà Asiad tạo ra sự khác biệt cho riêng mình.
*Ngôi sao thể thao điện tử của Hàn Quốc Lee Sang-hyeok, vốn nổi tiếng thế giới với nickname “Faker”, nếu giành được HCV sẽ được miễn nghĩa vụ quân sự, giống với trường hợp của Son Heung-min sau khi giúp Hàn Quốc giành HCV bóng đá tại Asiad 2018.
*Một sự khác biệt thú vị khác, đó là trào lưu dùng đến 3 linh vật ở Asiad. Khởi đi từ Quảng Châu 2010 với 5 con dê vui vẻ, đến Asiad 2015 tại Incheon là 3 anh em hải cẩu đốm Barame, Chumuro và Vichuon. Còn ở Asiad 2018 tổ chức tại Indonesia là bộ 3 chim Bhin Bhin, tê giác một sừng Ika và nai Atung. Bộ 3 linh vật của Asiad 19 có tên gọi Lianlian, Congcong và Chenchen. Ba linh vật này được thiết kế hiện đại, lấy cảm hứng từ 3 di sản văn hóa thế giới tại thành phố Hàng Châu gồm Di tích văn hóa Lương Chữ, Tây Hồ và kênh đào Đại Vân Hà.
YẾN PHƯƠNG
Asiad 19 qua những con số thú vị
3 - Đây là lần thứ ba, Trung Quốc đăng cai một kỳ Asiad, sau năm 1990 tại Bắc Kinh và 2010 tại Quảng Châu. Trung Quốc cũng là quốc gia dẫn đầu nhiều nhất trong lịch sử các lần tham dự Asiad với 10 lần (tính từ năm 1982 đến nay), Nhật Bản xếp sau với 8 lần. Thái Lan vẫn đang dẫn đầu với số lần đăng cai Asiad nhiều nhất với 4 lần đều ở Bangkok.
9 - Asiad 19 là lần thứ 9 thể thao Việt Nam góp mặt ở đấu trường này. Lần đầu tiên, thể thao Việt Nam hội nhập với thể thao châu Á là tại New Delhi 1982. Qua 9 lần tham dự, Việt Nam đã giành chính thức 16 HCV, ngoài ra còn được trao bổ sung 2 HCV do VĐV các nước bạn bị phát hiện dính doping.
45 - Tham dự Asiad 19 có các đoàn VĐV của 45 quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Á. Sự kiện này do Hội đồng Olympic châu Á (OCA) tổ chức, dưới sự giám sát của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) và được coi là sự kiện thể thao nhiều môn lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Olympic.
481 - Asiad 19 có tổng cộng 481 bộ huy chương được trao cho các VĐV đoạt giải ở 40 môn thể thao. Đến nay, Trung Quốc vẫn là quốc gia dẫn đầu về số lần giành được HCV, với 1.473 tấm sau 18 kỳ đại hội.
504 - Đoàn thể thao Việt Nam tham dự Asiad 19 với 504 thành viên, trong đó có 337 VĐV, tham gia tranh tài ở 31 môn thể thao. Thể thao Việt Nam đặt mục tiêu giành tổng cộng 5 HCV ở cả nhóm môn Olympic (bắn súng, karate, điền kinh, quyền Anh) và nhóm môn mở rộng (cờ, billiards, cầu mây).
PHƯƠNG MINH tổng hợp
Bên lề
Quyết định dời Asiad 19 là đúng đắn
Quyền Tổng giám đốc Hội đồng Olympic châu Á (OCA) Vinod Kumar Tiwari khẳng định việc lùi thời điểm diễn ra Asiad 19 là rất đúng đắn, vì sau một năm, sự chờ đợi này là rất đáng giá và TPĐoanb2 thể Hàng Châu thành địa điểm đăng cai “tiêu chuẩn Olympic”.
 |
Một trong những địa điểm đăng cai Asiad 19 của TP Hàng Châu |
Asiad 19 ban đầu dự kiến tổ chức vào tháng 9 năm ngoái, nhưng đã bị hoãn lại 12 tháng do lo ngại về dịch Covid-19. Chia sẻ ngay trước ngày khai mạc sự kiện (23-9), người đứng đầu OCA nhấn mạnh thêm: “Chúng tôi chia sẻ niềm vui với TP Hàng Châu sau nỗ lực và cống hiến của họ, giúp châu Á cũng như thế giới sắp chứng kiến một kỳ Asiad 19 đặc biệt. Địa điểm thi đấu đạt chuẩn Olympic, tạo môi trường tốt nhất để các VĐV thể hiện thành tích tốt nhất… Tôi cũng rất ấn tượng với Làng VĐV, tôi thực sự thích ý tưởng này, với 3 cộng đồng riêng biệt dành cho các VĐV, giới truyền thông và quan chức kỹ thuật. Tổng công suất là khoảng 20.000 người. Tôi cũng tin chắc mọi người sẽ thích thú với những căn hộ rộng rãi, hiện đại, phong cách sống xanh và sạch”.
Một kỳ “Đại hội xanh”
Trong số 56 địa điểm thi đấu tại Đại hội Thể thao châu Á lần thứ 19, chỉ có 12 địa điểm được xây dựng mới, số còn lại đã được tân trang hoặc xây dựng tạm thời, và tất cả đều được làm bằng vật liệu có thể tái chế, tái tạo. Trong khi đó, các khách sạn và quán ăn tự phục vụ cũng là những lựa chọn thân thiện với môi trường - chẳng hạn như móc treo quần áo được làm từ rơm/rạ lúa mì, dao và nĩa có thể phân hủy, bát và đĩa làm từ vỏ trấu…
 |
Asiad 19 kêu gọi bảo vệ môi trường |
Theo Tân Hoa xã, một kế hoạch toàn diện đã được vạch ra cho 51 trong số 56 địa điểm thi đấu là có thể sử dụng trong tương lai, một cách tiếp cận cụ thể hóa mục tiêu phát triển bền vững. TP Hàng Châu và 5 thành phố đồng đăng cai khác cũng đã lên kế hoạch tích hợp cơ sở hạ tầng của Asiad 19 với sự phát triển của thành phố mình. Họ coi sự kiện này như một cơ hội để cải thiện hệ thống dịch vụ thể dục công cộng.
VIỆT TÙNG
