Các HLV và cầu thủ Bồ Đào Nha đang trở nên nổi tiếng một phần nhờ vào mối liên kết giữa việc học tập chuyên sâu và bóng đá. Con đường của Amorim cũng có xuất phát điểm từ trường đại học tiên phong Lisbon. Tại đây, Ruben Amorim là một người đặc biệt tại khoa động học con người. "Tôi đã phỏng vấn anh ấy cho khóa học và ngay từ đầu đã thấy rõ ràng", Giáo sư António Veloso, bạn học cũ của José Mourinho, người điều hành khóa đào tạo huấn luyện bóng đá hiệu suất cao tại khoa, trực thuộc Đại học Lisbon, cho biết.
“Các sinh viên cần phải làm một bài luận về các chủ đề chuyên môn và kết quả của Ruben thật tuyệt vời. Anh ấy có vai trò lãnh đạo trong nhóm. Khi chúng tôi thực hiện các bài tập chiến thuật trên sân, tất cả các sinh viên khác đều nhìn Ruben và hỏi ý kiến của anh ấy. Nhưng anh ấy rất khiêm tốn.”
Có lẽ khi đó Amorim không phải là bản sao chính xác của “Người đặc biệt” Mourinho, người cũng học tại khoa và vẫn là bạn thân của Veloso. Giáo sư nhớ lại một Mourinho 26 tuổi, khi ông bỏ học trường kinh doanh và thừa nhận rằng trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp nằm ngoài khả năng của mình. Ông đã đăng ký khóa học khoa học thể thao và đặc biệt quan tâm đến giải bóng đá của trường đại học và đội mà ông là cầu thủ kiêm huấn luyện viên. Veloso nói rằng "Bản năng sát thủ mà Mourinho thể hiện sau đó vẫn còn đó". "Tôi nhớ ông ấy đã nói với các đồng đội của mình: 'Đừng yếu đuối! Hãy cứng rắn!'"
Các HLV đến từ Bồ Đào Nha đang rất thịnh hành, như việc bổ nhiệm Amorim đã xác nhận. Trước đây, Vương quốc Anh đã gửi những HLV như Sir Bobby Robson, Graeme Souness và John Mortimore đến Bồ Đào Nha, giống như những người đi khai phóng văn hóa kéo dài từ thời Arthur John vào những năm 1920, thế nhưng giờ đây có nhiều HLV người Bồ Đào Nha ở Giải bóng đá Ngoại hạng Anh. Họ cũng là quốc gia có số lượng cầu thủ nhiều thứ tư tại giải sau Anh, Brazil và Pháp. Bồ Đào Nha có dân số 10,5 triệu người và thật khó để nghĩ đến một quốc gia nào có thể vượt trội hơn mình trong bóng đá châu Âu.
Một phần câu trả lời có lẽ được tìm thấy ở Cruz Quebrada, vùng ngoại ô Lisbon bình lặng nhìn ra cửa sông Tagus xinh đẹp, nơi có khoa bóng đá đã giúp hình thành nên các HLV hiện tại và trước đây của Man United. Mọi người đều biết Mourinho đã có bước đột phá lớn với tư cách là phiên dịch viên của Robson tại Sporting nhưng ít người nhớ rằng con đường ban đầu của Mourinho đến với bóng đá là từ giảng đường.
Veloso vẫn tiếp tục theo học sau khóa học khoa học thể thao nhưng vẫn giữ liên lạc với bạn cùng lớp, vì vậy khi muốn thiết lập khóa học thạc sĩ về huấn luyện bóng đá, anh đã lấy ý tưởng của Mourinho và đưa vào một khóa học hàn lâm.
“Nó chính xác như vậy,” Veloso nói. “José luôn nhắc đến việc anh ấy học ở đây và nêu tên khoa của chúng tôi là trường cũ của anh ấy. Nếu chúng tôi thiết kế một khóa học tài chính, chúng tôi chắc chắn sẽ sử dụng một người trong lĩnh vực đó có trình độ như anh ấy để giúp chúng tôi. Vì vậy, tôi đã gọi cho anh ấy và nói: 'Tôi nghĩ chúng ta có một cơ hội độc đáo để phát triển một chương trình dựa trên kiến thức của anh về bóng đá, kết hợp với nền tảng học vấn của anh. Anh đang ở một vị trí độc đáo, có cái nhìn khoa học về nghề nghiệp của mình.'”
Khóa học mà họ phát triển bao gồm mọi thứ mà Mourinho coi là quan trọng, mặc dù không phải bất kỳ nghệ thuật đen tối nào của ông. Họ dạy tâm lý học vượt xa những lời động viên hời hợt, một cấp độ sâu hơn về sinh lý học và cách quản lý phức tạp tầm cở như của một nhà tài phiệt Nga hoặc người quản lý quỹ đầu tư tư nhân.
Amorim được chấp nhận là một trong những sinh viên đầu tiên vào năm 2017, mặc dù, với tư cách là một cầu thủ bóng đá tại Belenenses và Benfica, anh chưa bao giờ học đại học. Có một sự chuẩn bị đặc biệt dành cho những ứng viên thông minh, những người, vì những lý do hiển nhiên, chưa bao giờ hoàn thành bằng cấp đầu tiên. Không rõ liệu khóa học có mang lại cho Amorim lợi thế ở Manchester hay không, vì Carlos Vicens, trợ lý số 2 của Pep Guardiola, cũng là một học sinh xuất sắc sau Amorim một khóa. Pedro Marques, giám đốc phát triển bóng đá của Liverpool và hai trợ lý của Amorim cũng đã theo học các khóa học riêng biệt tại khoa.
Điều đáng nói là học thuật và bóng đá là những người bạn đồng hành thoải mái theo cách mà chúng chưa từng có ở Anh. Sự ngờ vực lẫn nhau trong cuộc chiến giai cấp của Anh quốc đã khiến những người trong tháp ngà không hòa nhập với những người lao động ở cơ sở trên sân cỏ. Nhưng Bồ Đào Nha thì khác và chính người từng có mặt tại Manchester United, Carlos Queiroz, là nhân vật đóng vai trò chủ chốt.
Giáo sư Mirandela da Costa, người đứng đầu khoa bóng đá tại khoa và là tổng giám đốc hội đồng thể thao Bồ Đào Nha, đã yêu cầu học trò xuất sắc nhất của mình, Queiroz, cải tổ bóng đá của họ vào những năm 1980. Queiroz đã xây dựng một giáo trình đặc biệt để trở thành khuôn mẫu, sau đó đã huấn luyện những người được gọi là Thế hệ vàng, với sự tham gia của Luís Figo, Rui Costa và Gil Gomes, giành chức vô địch World Cup U20 vào năm 1989 và 1991.
Từ hạt dẻ đó mọc lên những cây sồi hùng mạnh của bóng đá nước này, có thể nói là đại diện cho Mourinho, Cristiano Ronaldo và cả “siêu cò” Jorge Mendes, người có sự hiểu biết bẩm sinh về thị trường bóng đá thế kỷ 21 đã góp phần rất lớn vào việc chinh phục các giải đấu châu Âu. Veloso nói rằng “José Mourinho đã mở ra cánh cửa cho các HLV Bồ Đào Nha. Thực ra, giống một cánh cổng hơn là một cánh cửa. Và Ronaldo đã mở ra một cánh cửa cho các cầu thủ. Điểm khởi đầu của cuộc cách mạng là mối liên kết giữa giới học thuật và liên đoàn Bồ Đào Nha. Sau đó chúng tôi may mắn có được một số người cực kỳ giỏi. Nhưng sẽ rất khó để tưởng tượng một ai đó ở các đại học tại Anh lại yêu cầu HLV hàng đầu của Manchester United tổ chức một chương trình đào tạo như của chúng tôi”.
Khi Sir Alex Ferguson nghỉ hưu, Trường Kinh doanh Harvard đã khai thác chuyên môn của ông bằng cách đăng ký cho ông tham gia các buổi giảng. Các trường đại học nổi tiếng của Anh như Oxford và Cambridge đều có đại diện trong các ủy ban của LĐBĐ Anh nhưng có lẽ chỉ mang tính hình thức. Người Anh chưa bao giờ thực sự xem bóng đá là một phần của hệ thống có nguồn gốc từ khoa học.
