Thông thường trăm hay không bằng tay quen. Ấy vậy mà có chuyện tréo cẳng ngỗng là một số “vận động viên” càng chơi càng sa sút phong độ đến độ cứ như là… bán độ. Nếu nghĩ như thế thì oan cho dù nạn nhân phần nào chính là… thủ phạm!
Theo chuyên gia ở Đại học Thể dục thể thao Cologne, Đức, nhiều người tuy tập dượt đều đặn nhưng càng lúc càng mất điểm là trật cách… ăn. Xài lớn mà hụt vốn thì không lạ gì nếu mang nợ. Vận động viên tất nhiên cần một chế độ dinh dưỡng ít nhiều khác người mới mong khỏe nhờ chơi. Khẩu phần của người tập thể dục thể thao vì thế phải:
* Được cung ứng đầy đủ chất đạm cho tiến trình hồi phục sau mỗi lần tập luyện;
* Được bổ sung các chất điện giải dễ thất thoát do đổ mồ hôi nhằm duy trì dẫn truyền thần kinh đúng nghĩa nhạy bén cho phản ứng tinh tế của vận động viên;
* Được tiếp tế chất sinh năng cho hệ vận động nhưng không gây béo phì hay giảm lực cơ.
Số người “càng chơi càng dở” là do vướng một số sai lầm như:
* Uống nước không đủ trước, trong lúc và sau khi ra sân. Nếu tối thiểu 70% tổng lượng cơ thể là nước thì hiểu ngay tại sao người chơi thể thao vừa mau mệt, vừa thiếu thao tác hài hòa khi dẫn truyền thần kinh rối loạn vì thiếu nước và chất điện giải. Do đó, nên tiếp tế cho cơ thể bằng nước khoáng thiên nhiên, loại có nhiều Na, K, Mg, Ca, P... càng tốt, khoảng nửa giờ trước khi ra sân.
Quan trọng hơn nữa là bổ sung nước trong lúc đang đổ mồ hôi, không cần nhiều hơn 100ml, nhưng đều đặn mỗi nửa giờ. Tuyệt đối đừng đợi khát mới uống. Quan trọng không kém là bổ sung lượng nước đã thất thoát qua mồ hôi nhuễ nhại, qua hơi thở dồn dập trong vòng 1 giờ sau khi tập luyện. Tốt nhất là pha tối thiểu 500ml nước khoáng với nước trái cây loại nào hạp khẩu vị theo tỷ lệ 3 phần nước khoáng/1 phần nước ép trái cây.
Các vận động viên cần uống đủ nước trong khi thi đấu.
* Không bổ sung sinh tố, khoáng tố và men cần thiết cho khả năng phối hợp của hệ vận động. Đừng nói chi đến môn đòi hỏi chạy tới chạy lui, cho dù ngồi thiền thì cơ thể vẫn phải tiêu hao năng lượng, nghĩa là phải dùng nguồn dự trữ sinh tố, khoáng tố, cũng như phải huy động nhiều loại men cần thiết cho phản ứng sinh năng trong lúc chơi và trong giai đoạn phục hồi sau khi tập. Thay vì dùng thuốc đa sinh tố-khoáng tố để rồi cơ thể phải đối đầu với chất phụ gia; thói quen ăn trái cây, loại nào cũng được, miễn là nhiều lần trong ngày, chính là biện pháp đơn giản để giúp cơ thể giữ nét tươi mát. Khéo hơn nữa là chú trọng vào vài loại trái cây chứa nhiều men chống mệt mỏi bắp thịt. Đó là chuối, thơm và đu đủ.
* Thiếu chất béo trước giờ tập luyện. Nếu tưởng càng ăn ngọt càng dễ sinh năng lượng để ứng phó nhanh trong lúc thi đấu thì đúng nhưng không hay vì chưa chính xác. Lửa do chất đường chỉ là lửa rơm, bạo phát bạo tàn. Trái lại, nếu muốn đủ năng lượng để cầm cự đến phút cuối thì cơ thể phải được chuẩn bị trước đó với khẩu phần có đủ chất béo vì đó là nguồn dự trữ năng lượng theo kiểu bền lâu.
* Thừa chất đạm sau buổi tập luyện. Từ góc nhìn tượng hình, nhiều người vẫn tưởng muốn phục hồi nhanh cần cung cấp cho cơ thể chất đạm. Đúng ở điểm cơ thể cần chất đạm cho phản ứng kiến tạo, nhưng sai ở điểm cơ thể không cần ngay vào ngày hôm đó hay thậm chí hôm sau. Thói quen ăn nhiều thịt, nhất là vì cảm giác bụng đói cồn cào sau giờ thao luyện, rất thường khi là một trong những lý do khiến “vận động viên” mỏi mệt, vọp bẻ... vào sáng hôm sau! Hậu quả này lại ít khi được quan tâm đúng mức vì không đến độ làm “thủ phạm” đo ván, nhưng tình trạng mệt mỏi sớm muộn cũng tích lũy để đến lúc nào đó thì giọt nước tràn ly. Không lạ gì khi nhiều người càng chơi càng mau bị bệnh gout!
* Thiếu chất đường cho tiến trình phục hồi. Có một điều hầu như chắc chắn. Đó là cơ thể thường hết pin sau buổi thể dục thể thao, trừ khi “vận động viên” ra sân chỉ để làm... màu! Nếu “thủ phạm” sau đó lại lao ngay vào công việc thì không lạ gì nếu chất lượng của công việc còn tệ hơn lúc ra sân! Đừng quên trong vòng 1 giờ sau khi rời sân là lúc phải ăn ngọt. Đây chính là thời điểm lý tưởng cho chén chè, miếng bánh ngọt... để gia chủ vừa sạc pin vừa phân tích lý do thành bại vừa rồi. Đừng lầm chất ngọt trong nếp sinh hoạt của người tập thể dục thể thao với bản tin tô màu xám về bệnh tiểu đường. Sức khỏe bao giờ cũng đồng nghĩa với quân bình cung cầu. Vận động viên vì thế rất cần chất đường nếu muốn còn đường ăn thua.
* Ăn chơi là tiếng đi đôi. Muốn chơi cho hay mà không biết cách ăn tất nhiên khó lòng “chơi tới bến”. Chơi mà như thế sớm muộn cũng sẽ làm nở tài khoản… của thầy thuốc.
