A- Andriy Shevchenko: Huyền thoại sống của bóng đá Ukraine đã có một cuộc chia tay vĩ đại cho dù đội đồng chủ nhà không qua được vòng đấu bảng. Sheva đã có 2 đường chuyền và 2 pha ghi bàn đẳng cấp để tôn vinh thêm cho nỗ lực tổ chức của Ukraine.
B- Baszczykowski: Đội trưởng của Ba Lan, người ghi bàn vào lưới Nga để thắp sáng hy vọng cho nước đồng chủ nhà còn lại nhưng cũng như Sheva, nỗ lực của anh là không đủ.
C- Cristian Ronaldo: Ngôi sao được kỳ vọng nhất của Euro lần này nhưng đáng tiếc là dù không để lại thất vọng nhưng anh và Bồ Đào Nha không đi hết cuộc hành trình.
Tiền đạo Ronaldo (phải) của Bồ Đào Nha.
D- Del Bosque: Với danh hiệu vô địch Euro 2012, đơn giản ông đã là tượng đài kỳ vĩ nhất của bóng đá thế giới và đang hướng đến World Cup 2014.
Đ- Đông Âu: Đây là sự kiện lịch sử của Euro khi lần đầu tiên được tổ chức tại Đông Âu và thành công ngoài mong đợi.
E- Extra Time (hiệp phụ): Chỉ có 2 trận đấu phải đá hết 120 phút, ít nhất từ trước đến nay kể từ khi Euro mở rộng lên 16 đội năm 1996.
F- Fanzone: Đã có 5 triệu người đến các khu fanzone của 8 thành phố tổ chức. Một con số kỷ lục
G- Goal (bàn thắng): Dù có bình quân số bàn thấp nhất trong vòng 16 năm trở lại đây (chỉ 2,45 bàn/trận) nhưng giải lại được đánh giá là có chất lượng chuyên môn cao nhất nhì lịch sử. Đặc biệt đây là một Euro “trên tầm cao” khi có đến 22/76 pha ghi bàn đến từ các pha đánh đầu, nói lên sự chuyển hướng quan trọng về mặt chiến thuật.
H- Hy Lạp, đội bóng được xem là gây bất ngờ nhất khi cầm hòa chủ nhà Ba Lan trong trận khai mạc và sau đó thắng Nga. Họ cũng là đội tạo ra một trận đấu mang nhiều màu sắc chính trị nhất khi đá với Đức.
I- Ireland, có mặt sau 24 năm và cũng không làm tốt hơn nhưng điều ấn tượng nhất là các CĐV Ireland đã làm cả thế giới cảm động vì tình yêu với đội tuyển và thái độ xem bóng đá của họ.
J- Jetro Willems là cầu thủ trẻ nhất trong lịch sử Euro ra sân thi đấu khi mới 18 tuổi 71 ngày. Trong khi đó, tiền đạo 21 tuổi của Anh là Wellbeck trở thành người ghi bàn trẻ nhất.
K- Kiev là nơi tổ chức trận chung kết lịch sử tuy nhiên cũng là tâm điểm của nhiều chỉ trích khi sân vận động Olimpic được xây dựng với chi phí cao gấp 10 lần so với sân quốc gia của Ba Lan, nơi tổ chức trận khai mạc.
L- Laurent Blanc, HLV đội tuyển Pháp, người được xem là mất việc sau Euro đáng tiếc nhất khi đã xây dựng được một đội tuyển Pháp mới mẻ.
M- Marwijk, HLV mất việc xứng đáng nhất khi dẫn dắt Hà Lan chơi một kỳ Euro tệ hại nhất lịch sử trong đó có nguyên nhân bất ổn nội bộ xuất phát từ ông. Dù còn hợp đồng đến 2016 nhưng Marwijk đã xin từ chức.
N- Narsi, cầu thủ trẻ của Pháp đã gây nhiều scandal nhất tại Euro, hơn cả Balotelli khi anh công khai đối đầu với báo chí Pháp.
O- Oan uổng: Đó là trường hợp bị loại của Ukraine khi trọng tài đã từ chối một bàn thắng của họ trong trận gặp Anh. Nếu bàn thắng đó được công nhận, nhiều khả năng Ukraine sẽ thay thế Pháp để vào tứ kết.
P- Panenka penalty: Có đến 2 quả đá phạt luân lưu được Pirlo và Ramos thực hiện theo phong cách Panenka, một “của hiếm” trong bóng đá hiện đại.
Q- Quả bóng vàng: Khi Messi không thể dự Euro thì đây là cơ hội cho các cầu thủ như Ronaldo, Pirlo… có cơ hội để tạo dấu ấn vượt qua Messi trong cuộc bầu chọn danh hiệu xuất sắc nhất thế giới vào cuối năm.
R- Racism (phân biệt chủng tộc): Đây là mối lo ngại lớn nhất khi UEFA trao quyền đăng cai cho Ba Lan và Ukraine và chính UEFA đã thẳng tay trừng phạt với 8 liên đoàn bóng đá quốc gia vì để CĐV có hành vi phân biệt chủng tộc.
S- Sergio Ramos, cầu thủ được hệ thống tính điểm Castrol Index chấm cao nhất về năng lực chơi bóng tại Euro lần này. Có anh, TBN trở thành hàng phòng ngự xuất sắc nhất lịch sử Euro khi chỉ để thủng lưới 1 bàn.
T- Twitter, đây là kỳ giải nở rộ các dịch vụ mạng xã hội. Theo thống kê thì có 16,5 triệu người đang ký theo dõi Euro qua Twitter và riêng trong thời điểm TBN ghi bàn thứ 4 ở trận chung kết có 15.538 tin nhắn/giây theo dõi tình huống này. Đây là con số kỷ lục của một sự kiện thể thao.
U- Ukraine, nước đồng chủ nhà chịu nhiều áp lực hơn so với Ba Lan khi tổ chức Euro 2012 trong bối cảnh bị cáo buộc về tham nhũng và nhân quyền nhưng chính Ukraine lại được ghi nhận là an toàn và thân thiện hơn cả Ba Lan.
V- Kỹ thuật Video đang được bàn cãi là có nên đưa vào bóng đá để xác định chuyện bóng có vào lưới hay không sau khi vấn đề trọng tài thứ 5 đang gây tranh cãi.
X- Xavi, tiền vệ chuyền bóng xuất sắc nhất Euro 2012, trong đó có 2 đường kiến tạo thành bàn trong trận chung kết.
Y- Young là cầu thủ của đội tuyển Anh đá quả luân lưu dội xà tạo điều kiện để Italia thắng ngược 4-2 trong loạt sút may rủi. Giải này cũng ghi nhận Bồ Đào Nha là đội bóng xui xẻo nhất khi có đến 6 lần bóng dội xà. Ngoài ra, họ cũng bị TBN loại khỏi tứ kết vì pha sút luân lưu dội xà của Bruno Alves.
Z- Zoo (sở thú), đây là kỳ giải nở rộ “dịch vụ dự đoán” thông qua động vật. Từ chú voi Citta, heo Funtik rồi lạc đà, gà, chó… đều được trưng dụng nhằm thay thế cho “huyền thoại” bạch tuộc Paul.
VINH LONG (tổng hợp)
