Từ những người con Georgia ở tuyển Liên Xô
Là đội bóng “tân binh”, dự Euro thông qua cửa Nations League, chắc chắn Georgia không gợi lên những suy nghĩ về truyền thống vĩ đại hoặc những khoảnh khắc mang tính biểu tượng trong tâm trí của những người hâm mộ bình thường không phải người Georgia. Nhưng đôi khi những thứ có vẻ phổ biến ấy sẽ khiến bạn lầm.
Trước khi trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1991, Georgia là một trong 15 nước cộng hòa quốc gia thuộc Liên bang Xô viết. Dù không phải là quốc gia lớn trong liên bang, nhưng Georgia có được sự nổi bật đáng kể trong đội tuyển Liên Xô, và CLB Dinamo Tbilisi của họ khá nổi tiếng ở bóng đá Đông Âu trước đây.
Trong khi Dynamo Kyiv, của Ukraine lớn hơn nhiều, là CLB thành công nhất thời Xô Viết thì Dinamo Tbilisi lại có khả năng cạnh tranh ấn tượng. Họ là đội đầu tiên ngoài 2 địa danh Moscow/Kyiv vô địch giải VĐQG Liên Xô vào năm 1964, đứng thứ 4 về số lần lọt vào top 3 (20 lần), thậm chí nhiều hơn CSKA Moscow (17) và Torpedo Moscow (12). Trên trường quốc tế, Dinamo Tbilisi giành được danh hiệu lớn châu Âu sau khi đánh bại West Ham 4-1 ở cúp C2 châu Âu năm 1981.
Công bằng mà nói thì họ là những người có thành tích vượt trội về nhiều mặt. Xét cho cùng, dân số người dân tộc Gruzia ở Liên Xô chỉ lên tới 4 triệu người trước khi độc lập, nghĩa là họ chưa bao giờ chiếm hơn 1,4% tổng dân số Liên Xô. Tuy nhiên, ở đội tuyển Liên Xô, người Georgia – về cơ bản là các cầu thủ Dinamo Tbilisi – thường chiếm tỷ lệ lớn hơn nhiều.
Họ có 3 cầu thủ Dinamo Tbilisi tại World Cup 1962 và 1966; 4 người ở giải đấu năm 1982, và 5 người - bằng con số của Dynamo Kyiv và nhiều hơn bất kỳ câu lạc bộ Moscow nào - đã tham dự World Cup 1970. Nói dễ hiểu, đội tuyển Liên Xô khi đó chủ yếu là những cầu thủ đại diện cho các đội Moscow - phần lớn trong số họ là người Nga - và Dynamo Kyiv. Và sau đó là người Georgia.
Bóng đá của những người yêu vẻ đẹp
Sức hấp dẫn của các cầu thủ đến từ Georgia và Dinamo Tbilisi là phong cách thi đấu rất khác biệt. Erik R. Scott, giáo sư tại Đại học Kansas, đã viết về điều khiến người Gruzia trở nên khác biệt trong bài tiểu luận Nghệ thuật bóng đá Gruzia trong Đế chế Xô viết đa sắc tộc, được xuất bản trong cuốn sách The Whole World năm 2019 của Robert Edelman và Christopher Young, ở Phần: Thể thao trong Chiến tranh Lạnh.
Yếu tố quan trọng của bài luận này là sự so sánh giữa bóng đá Gruzia và bóng đá của các đội bóng Nam Mỹ. Người Georgia được coi là những cầu thủ kỹ thuật mang lại sự tinh tế, trí tưởng tượng, biểu cảm và thậm chí là vẻ đẹp cho bóng đá. Thật thú vị, người được cho là athần tượng của bóng đá Georgia chính là Vua bóng đá Pele.
“Cho đến ngày nay, Pele vẫn không biết mình có cha đỡ đầu của bóng đá Georgia” đạo diễn phim người Georgia Mikheil Chiaureli Jr. cho biết vào năm 2018 về bộ phim phát hành năm 1991 của ông có tựa đề “I, Bố già của Pele!”. Huyền thoại người Brazil thậm chí còn xuất hiện chớp nhoáng trong bộ phim, kể câu chuyện về một nhân viên văn phòng Liên Xô đang gặp khó khăn, người tưởng tượng mình đang ở bên kia thế giới ở Brazil, nơi anh ấy đã giúp đỡ và kết bạn với cha của Pele, Dondinho.
Tuy nhiên, những điểm tương đồng về phong cách giữa bóng đá Gruzia thời Liên Xô và bóng đá Nam Mỹ còn sâu sắc hơn một chút, đó là sự liên quan đến khiêu vũ.
Bóng đá và khiêu vũ từ lâu đã có mối liên hệ chặt chẽ - ít nhất là từ góc độ văn hóa ở những quốc gia mà cả hai đều có truyền thống quan trọng. Georgia có lịch sử rộng lớn của riêng mình với sự thể hiện nghệ thuật như vậy, với nhiều loại điệu múa dân gian có từ thời Trung Cổ vẫn còn phù hợp cho đến thế kỷ 21.
Tbilisi, ngày 26 – 3 – 2024, Georgia vừa đánh bại Hy Lạp trên chấm phạt đền sau khi hòa 0-0 ở trận play-off tranh suất cuối cùng đến Đức. Màn ăn mừng bắt đầu ở thủ đô Georgia, trong khi trong phòng thay đồ ở sân bóng, các cầu thủ đang thưởng thức bữa tiệc của riêng mình.
Kvaratskhelia, người phải rời sân vì chấn thương trong hiệp phụ, đã đứng vào giữa đội hình tạo thành một vòng tròn lớn. Anh ta lần lượt dậm và lê từng chân với sự cân nhắc chính xác, khuỷu tay phải của anh ta duỗi ra sang một bên cơ thể trong khi nắm đấm hướng vào ngực. Đó là điệu nhảy truyền thống của dân tộc Gruzia, một điệu nhảy có tính thẩm mỹ tương tự như điệu flamenco của Tây Ban Nha.
Nations League đã là một yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với họ. Sau khi tiến gần đến Euro 1996, Georgia chưa bao giờ đứng cao hơn vị trí thứ 4 ở vòng loại. Nhưng nhờ màn trình diễn tại Nations League, họ đã làm nên lịch sử. Câu chuyện của họ tại Euro 2024, dù là thế nào, cũng sẽ vô cùng có ý nghĩa khi điều quan trọng nhất là những nét văn hóa của đất nước cũng đã được thế giới biết đến.
