Cho đến nay đã có những sự cố khiêu khích nào xảy ra?
Có lẽ trường hợp khiêu khích nhất là vụ hô vang của người hâm mộ Croatia và Albania trong trận đấu bảng B Euro 2024 của họ ở Hamburg vào thứ Tư tuần trước. Sau trận đấu, tổng thư ký Hiệp hội bóng đá Serbia (FSS), Jovan Surbatovic, tuyên bố rằng cả hai nhóm cổ động viên đã được nghe thấy hô vang "Giết, giết, giết người Serb."
Trong một vụ việc cá nhân, người ta thấy tiền đạo người Albania Mirlind Daku sử dụng loa để hướng dẫn người hâm mộ hô vang chủ nghĩa dân tộc về Serbia và Bắc Macedonia. UEFA sau đó đã cấm cầu thủ này hai trận, mặc dù anh ấy đã xin lỗi về vụ việc trên mạng xã hội.
Đây hoàn toàn không phải là những sự cố đối kháng riêng lẻ bên lề Euro 2024, mà có liên quan đến sự thù địch kéo dài giữa các quốc gia Balkan, một số trong đó đã xảy ra chiến tranh trong thời kỳ Nam Tư cũ tan rã vào đầu những năm 1990.
Liên đoàn bóng đá Kosovo (FFK), đội không đủ điều kiện tham dự giải đấu, đã phàn nàn với UEFA về việc "Người hâm mộ Serbia thể hiện thông điệp chính trị, sô-vanh và phân biệt chủng tộc chống lại Kosovo" trong trận thua 0-1 của Serbia trước Anh.
Hình ảnh của đám đông tại trận đấu cho thấy một lá cờ Serbia được phác thảo trên bản đồ của quốc gia bao gồm Kosovo và có dòng chữ "nema predaje" (không đầu hàng). Kosovo, với dân số chủ yếu là người dân tộc Albania, đã tuyên bố độc lập khỏi Serbia vào năm 2008, nhưng chính quyền Belgrade không công nhận đây là một quốc gia riêng biệt và vẫn coi là một phần lãnh thổ của mình.
Cơ quan Kiểm soát, Đạo đức và Kỷ luật của UEFA (CEDB) đã phạt FSS 10.000 euro (10.700 USD) vì "truyền một thông điệp khiêu khích không phù hợp cho một sự kiện thể thao" trong trận đấu với Anh.
Trong khi đó, UEFA đã phạt Liên đoàn bóng đá Albania tổng cộng 27.375 euro vì đốt pháo hoa, ném đồ vật và xâm phạm sân cỏ sau trận thua 1-2 của đội họ trước Italy vào thứ Bảy. Họ còn bị phạt thêm 10.000 euro sau khi người hâm mộ trưng bày một bản đồ có đường biên giới của Albania kéo dài sang biên giới của các nước láng giềng - một khái niệm thường được gọi là "Greater Albania".
Trong một quyết định khác, UEFA rút thẻ hành nghề Euro 2024 của nhà báo Arlind Sadiku đến từ Kosovar. FSS đã yêu cầu trừng phạt anh ta vì tìm cách khiêu khích người hâm mộ Serbia bằng cách dùng tay làm động tác đại bàng hai đầu.
Cử chỉ này tượng trưng cho con đại bàng hai đầu trên quốc kỳ Albania, có thể khuấy động căng thẳng chủ nghĩa dân tộc giữa người Serbia và người dân tộc Albania, những người chiếm đại đa số dân số Kosovo.
Các liên đoàn quốc gia đã nói gì?
Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Albania FSHF, Armand Duka, đã lên án mọi hành động khiêu khích chống lại các quốc gia khác. Ông nói tại một cuộc họp báo ở Düsseldorf hôm thứ Hai: “Chúng tôi không ủng hộ bất kỳ nhóm nào cố gắng lợi dụng chúng tôi để nhằm đạt được mục tiêu của họ. Những lời kêu gọi phân biệt chủng tộc hoặc chủ nghĩa dân tộc như vậy không nên liên quan đến những gì chúng tôi đang chơi bóng”.
Về phần mình, ông chủ FSS Surbatovic tỏ ra phẫn nộ trước những tiếng hô vang trong trận Croatia-Albania. Surbatovic nói với đài truyền hình nhà nước RTS của Serbia sau tiếng còi mãn cuộc: “Những gì đã xảy ra là một vụ bê bối và chúng tôi sẽ yêu cầu UEFA trừng phạt, ngay cả khi điều đó có nghĩa là chúng tôi không tiếp tục thi đấu”.
Ông cũng đe dọa rằng Serbia có thể rút khỏi giải đấu nếu UEFA, cơ quan quản lý bóng đá châu Âu, không thực hiện những gì FSS coi là hành động đầy đủ. Khi được hỏi về các biểu ngữ trong trận đấu của đội tuyển Anh đã xúc phạm FFK, Surbatovic coi những biểu ngữ này là "trường hợp cá biệt".
Những sự cố như vậy đã xảy ra trước đây chưa?
Euro 2024 hoàn toàn không phải là sự kiện bóng đá đầu tiên thể hiện sự đối kháng giữa các quốc gia vùng Balkan.
Năm 2010, trận đấu vòng loại giải vô địch châu Âu giữa Italy và Serbia đã phải hủy bỏ, một phần vì CĐV Serbia đã ném pháo hoa xuống sân. Trước đó, một lá cờ Albania đã bị đốt cháy bởi những kẻ côn đồ đeo mặt nạ.
Vào tháng 10 năm 2014, trận đấu vòng loại Euro 2016 giữa Serbia và Albania ở Belgrade đã phải hủy bỏ sau khi một máy bay không người lái mang lá cờ mô tả "Greater Albania" (bao gồm cả Kosovo) bay vào sân vận động vào cuối hiệp một. Sau khi một cầu thủ Serbia kéo cờ xuống, một cuộc ẩu đả đã xảy ra và đội Albania bỏ chạy vào phòng thay đồ. Sau khi điều tra, UEFA đã xử chiến thắng 3-0 cho Serbia.
Trong khi đó, hậu vệ Josip Simunic của Croatia đã bị cấm tham dự World Cup 2014 sau khi anh dẫn đầu đám đông sau vòng loại ở Split bằng cách hô vang "Za dom spremni" (sẵn sàng về quê hương), lời chào được sử dụng bởi chế độ Ustasha trong Thế chiến thứ hai. Người hâm mộ Albania đã nhiều lần gây chú ý khi treo biểu tượng của UCK (Quân đội Giải phóng Kosovo) trên quốc kỳ của họ hoặc cổ vũ bằng cách tạo thành biểu tượng đại bàng hai đầu bằng cả hai tay.
Tuyển thủ Thụy Sĩ Xherdan Shaqiri và Granit Xhaka đã bị FIFA xử phạt vì có hành động tương tự bằng tay tại World Cup 2018 ở Nga.
