Ngày 26-12 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký đưa vào thực hiện kế hoạch chi tiêu ngân sách cho hai tài khóa 2014 và 2015 cùng đạo luạât chi tiêu ngân sách quốc phòng năm 2014. Đây được xem là sự đồng thuận hiếm hoi của lưỡng đảng và với sự đồng thuận này, chính phủ Mỹ sẽ không lo rơi vào cảnh tê liệt trong vòng 2 năm tới.
Cho phép tăng 63 tỷ USD/năm
Đạo luật chi tiêu ngân sách mà Tổng thống Obama vừa ký là một thỏa hiệp đã được lưỡng viện Quốc hội thông qua. Theo đó, ngân sách tài khóa 2014 (từ 1-10-2013) là 1.012 tỷ USD và tài khóa 2015 là 1.014 tỷ USD. Với các kế hoạch chi tiêu ngân sách này, từ nay đến tháng 10-2015, nước Mỹ sẽ tránh được nguy cơ đóng cửa công sở liên bang bằng việc tăng đều 63 tỷ USD/năm.
Chính phủ Mỹ thoát nguy cơ đóng cửa trong 2 năm 2014-2015.
Cùng đạo luật ngân sách tài khóa 2 năm tới, Tổng thống Obama cũng đã ký đưa vào thực hiện kế hoạch chi tiêu ngân sách quốc phòng 526,8 tỷ USD cho tài khóa 2014, trong đó có 80,7 tỷ USD dành cho các hoạt động ở nước ngoài. Ngân sách này đảm bảo kinh phí quân sự cho cả năm 2014 cùng những sửa đổi trong giảm chuyển tù nhân từ Guantanamo và trấn áp nạn tấn công tình dục đang nhức nhối trong quân đội. Luật này đưa ra 30 phương pháp giải quyết vấn đề tấn công tình dục trong quân đội. Tuy nhiên, đáng chú ý là vẫn bỏ sót việc phải sửa đổi quy định truy tố các tội phạm tình dục – một trong những gốc rễ khiến nhiều vụ tấn công tình dục bị che giấu và không được xử lý.
Luật này cũng quy định hạn chế về quyền hạn của Tổng thống trong việc chuyển các tù nhân Guantanamo ở nước ngoài - bước đầu tiến tới đạt được cam kết đóng cửa nhà tù tội phạm khủng bố gây tranh cãi tại Cuba. Tuy vậy, luật này vẫn cấm chuyển tù nhân sang Mỹ. Tổng thống Mỹ Obama bày tỏ ủng hộ đối với những sửa đổi và cải tiến trong luật này, bởi chúng giúp giải quyết hầu hết những bất đồng của chính phủ đối với những vấn đề này ở những phiên bản luật này trước đây.
Khép lại những tranh cãi nội bộ
Kế hoạch ngân sách nói trên cũng tạm khép lại những tranh cãi nội bộ về chi tiêu, cắt giảm thâm hụt ngân sách và thuế khóa kéo dài suốt 3 năm qua trên chính trường Mỹ. Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng bế tắc phần nhiều là từ đạo luật cải cách chế độ bảo hiểm và chăm sóc y tế của Nhà Trắng, thường gọi là ObamaCare. Tuy nhiên, các nghị sĩ bảo thủ cho rằng với kế hoạch chi tiêu ngân sách tài khóa 2014 vừa được đưa vào thực hiện, nước Mỹ đã bị mất một cơ hội để giảm thâm hụt ngân sách lên tới 680,3 tỷ USD của tài khóa vừa kết thúc ngày 30-9-2013. Tổng thống Obama sẽ đối mặt với năm 2014 đầy khó khăn về chính trị. Bế tắc chính trị có thể tiếp tục xảy ra bởi cả hai đảng hiện nay ở Mỹ đều có vẻ không sẵn sàng nhượng bộ về trần vay, giới hạn mà họ sẽ phải sớm đạt được. Phe Cộng hòa đòi nhận được một số nhượng bộ thì mới đồng ý nâng trần vay, trong khi đảng Dân chủ tuyên bố họ sẽ không thương lượng. Trên tất cả, các cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ sắp diễn ra được nhận định sẽ là rào cản đối với các ưu tiên của chính quyền Obama.
Trong khi đó, một cuộc thăm dò dư luận do hãng tin CNN và tổ chức ORC International tiến hành ngày 26-12 cho biết có đến 2/3 người Mỹ cho rằng Quốc hội thứ 113 là Quốc hội tệ nhất từ trước tới nay. 3/4 người Mỹ cho rằng cơ quan lập pháp đã không làm gì cả cho đất nước. Thái độ tiêu cực của người dân Mỹ đối với cả 2 đảng. 52% người Mỹ cho rằng các chính sách của đảng Dân chủ, trong đó có các chính sách của Tổng thống Obama, sẽ đưa đất nước đi sai hướng, trong khi có đến 54% người dân có cùng nhận định này đối với đảng Cộng hòa.
HẠNH CHI (tổng hợp)
