Dù Hiệp hội bản quyền truyền hình trả tiền phản đối, kiến nghị như thế nào đi nữa thì có lẽ, 3 mùa bóng tới, đài K+ vẫn sẽ độc quyền phát sóng giải Ngoại hạng Anh ngày Chủ nhật và 1 trận đấu sớm của ngày thứ Bảy. Cái giá để mua 2 gói độc quyền ấy hơn 1 nghìn tỷ đồng và còn hơn thế khi các đài truyền hình khác của VTV mua phần còn lại, ở các trận đấu không độc quyền…

Câu chuyện lùm xùm thời gian qua liên quan đến vấn đề bản quyền truyền hình giải Ngoại hạng Anh (EPL) tựu trung chỉ xoay quanh 2 chữ: độc quyền. Nhờ độc quyền mà nhà thầu ngoại quốc mới đẩy giá lên cao để bán mà vẫn an tâm kiểu gì cũng có người mua. Cũng nhờ độc quyền mà đài K+, thông qua đối tác nước ngoài trong liên doanh với VTV là Canal Plus, phải tìm cách mua cho bằng được để dùng đấy là “độc chiêu” phát triển kinh doanh. Trong kinh doanh, bằng tất cả những khung pháp lý có thể mà luật cho phép, tính chất độc quyền luôn được khai thác triệt để.

Tất nhiên, không khó để thấy người chịu thiệt hại là giới hâm mộ. Nếu không tốn tiền mua đầu thu K+ thì chí ít, cũng phải tốn tiền ra quán cà phê ngồi xem tập thể. Thế nhưng chuyện ngoại tệ chảy ra nước ngoài, người xem bị “móc túi” chưa phải là “nỗi đau” lớn nhất.

Để có chuyện chủ thầu nước ngoài bán giá cao và phân ra gói độc quyền lại xuất phát từ chính các nhà đài Việt Nam. Từ chuyện phát miễn phí trên kênh VTV3 thời sơ khai đến chuyện VTC “khai phá” thị trường độc quyền rồi sau đó đến K+. Cuộc chiến ở thị trường truyền hình trả tiền về bản chất từ trước đến nay vẫn chỉ xoay quanh các chương trình độc quyền, từ mức độ nhẹ là chương trình do mình sản xuất đến nặng như các chương trình mua format nước ngoài và đỉnh cao chính là EPL. Tóm lại, họ “dụ dỗ” người xem một thời gian dài để rồi chính họ phải ngậm “quả đắng” trong thương vụ nghìn tỷ này.

o0o

Lan man chuyện truyền hình trả tiền và vấn đề độc quyền để nhắc đến một “nỗi đau” khác đó là bản quyền truyền hình V-League. K+ dám bỏ ra chừng ấy tiền để phát triển thuê bao mà họ kỳ vọng chỉ là để nhằm bù lỗ chứ chưa nói chuyện có lãi, trong khi đó, cả một gói thầu bản quyền các giải đấu nội địa Việt Nam thì lại đang phát miễn phí, không đem lại cho Công ty VPF và các CLB bao nhiêu doanh thu.

Tất nhiên, chúng ta sẽ không hi vọng bản quyền V-League sẽ đem đến một doanh thu khổng lồ như bản quyền EPL nhưng điều đáng nói là những gì mà bản quyền EPL đang tạo cơn sốt tại Việt Nam ấy lại không được những người sở hữu bản quyền V-League học hỏi.

Người ta cứ cho rằng, vì khán giả Việt Nam không thường xuyên xem bóng đá nội nên khó mà bán cho các nhà  đài để thu tiền bản quyền trong khi người ta lại quên mất việc để có được bản quyền nghìn tỷ bây giờ, giải EPL đã có một lộ trình dài từ miễn phí đến bán giá thấp. Nói cách khác, nhu cầu nhiều hay ít cũng phải tự chủ động mà tạo ra chứ không dễ bỗng nhiên có một lượng khổng lồ người xem bóng đá Việt để muốn bán gì thì bán.

Thực tế cho thấy, ngoài việc cho phép các đài ghi hình và phát sóng, hầu như bản quyền truyền hình V-League chẳng có thêm gì nữa. Các đài muốn tăng khán giả thì cứ tự động mà làm chứ chủ sở hữu là VPF chẳng làm gì ngoài việc phát sóng 3-4 thương hiệu tài trợ. Thế mới nhớ đến năm ngoái, khi bầu Kiên còn làm “chủ xị” với mục tiêu từ 50-100 tỷ tiền từ bản quyền thông qua bán quảng cáo. Đề án của bầu Kiên rất đơn giản: Nếu không đủ hấp lực để bán độc quyền thì cứ cho miễn phí và bán quảng cáo rồi dùng tiền từ quảng cáo ấy để tạo thêm sản phẩm cho bản quyền để “nuôi” các nhà đài. Khi “nuôi” xong, dám chắc là bầu Kiên sẽ bán ngược bản quyền cho nhà đài theo kiểu “bán bia kèm lạc”. “Lạc” ở đây chính là các thương hiệu quảng cáo. Đấy cũng là một cách “độc quyền” đấy thôi.

Tiếc là đề án ấy dở dang và cũng không còn ai theo đuổi…

Đăng Linh