Không hẹn mà nhiều nền y học dân gian, Đông cũng như Tây, lại gặp nhau ở một điểm. Đó là thầy thuốc khuyên bệnh nhân và ngay cả người chưa bệnh nên nhịn ăn vài ngày để đánh thức sức đề kháng. Ngay cả nhiều tôn giáo cũng chọn “mùa chay” để tín đồ qua đó không chỉ sám hối vì phá giới sau dịp hội hè mà còn gián tiếp có lợi cho sức khỏe. Bằng chứng là không ít người cảm thấy khỏe hơn sau khi nhịn ăn ít bữa, nhất là nạn nhân của các căn bệnh có liên quan đến biến dưỡng như bệnh gút, tiểu đường, thấp khớp, dị ứng… Lý do rất dễ hiểu. Sau nhiều đợt tích lũy độc chất do tiệc tùng, do ít vận động… cơ thể nào khỏe cho nổi nếu chứa đầy rác.

Hơn thế nữa, nhịn ăn một cách chủ động không chỉ khu trú trong ý nghĩa giải độc cho cơ thể. Quan trọng hơn nhiều, đó là thời điểm để “chay khách” nghĩ lại về nếp sinh hoạt không lành mạnh của mình khi quyết tâm nhịn ngay chuyện khó tránh là nhịn… ăn.

Nhưng nhịn ăn đề cập ở đây, nhịn ăn có lợi cho sức khỏe, không đồng nghĩa với tuyệt thực. Người dùng phương pháp này vẫn ăn uống, nhất là uống, trong suốt thời gian áp dụng nhưng tất nhiên chỉ toàn món ăn nhẹ với lượng giảm dần một cách hài hòa với lượng nước khoáng tăng dần. Nhịn ăn chữa bệnh vì thế phải có bài bản hẳn hòi và nhất là dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc chuyên khoa, nếu như đã có bệnh cần theo dõi như cao huyết áp, thiểu năng mạch vành, tiểu đường…

Liệu trình “nhịn ăn” vì thế thay đổi từ vài ngày đến vài tuần tùy theo yêu cầu điều trị, cơ tạng cá biệt và chỉ định rõ rệt của thầy thuốc quán triệt phương pháp này. Người đọc bài này đừng vì lời đường mật mà tuyệt thực ngay tức khắc. Lợi thường chẳng bao nhiêu nhưng hại e nhiều hơn vì nhịn ăn quá đột ngột, quá thô bạo chính là lý do tự gây rối loạn biến dưỡng. Khi đó khó tránh nhiều phản ứng sai lệch khiến cơ thể vốn đang mỏi mệt lại càng mệt thêm.

Trong mọi trường hợp liệu trình “nhịn ăn” để phòng bệnh và chữa bệnh bao giờ cũng theo nguyên tắc:

° Cường độ nhịn ăn theo nhịp chậm trong 1/4 đầu của liệu trình, nhanh hơn trong 1/4 kế tiếp, thật nhanh trong 1/4 sau đó và trở về nhịp chậm trong 1/4 cuối;

° Khẩu phần bắt đầu với tỷ lệ giữa món ăn và thức uống là 4/6 trong 1/4 đầu của liệu trình, 3/7 trong 1/4 sau đó, 2/8 trong 1/4 kế tiếp và trở về 6/4 trong 1/4 cuối của liệu trình.

Theo nhiều nhà nghiên cứu về phương pháp nhịn ăn, nên áp dụng hình thức nhịn ăn chữa bệnh vài ngày (nghĩa là vẫn uống nước và ăn nhẹ với rau cải trái cây), khi phát hiện tình trạng mất quân bình giữa đầu vào và đầu ra của trục biến dưỡng, cụ thể qua các dấu hiệu bệnh lý dưới đây:

° Khó tập trung tư tưởng khi làm việc lại thêm mau mệt khi phải động não;

° Đãng trí, nhất là mất khả năng làm toán;

° Mệt mỏi buổi sáng như người hết pin dù không thiếu ngủ;

° Đau đầu không có lý do mỗi tháng hơn 10 ngày;

° Buồn chán dù đang thành đạt;

° Dễ bị bội nhiễm dù không tiếp xúc với môi trường ô nhiễm;

° Khuynh hướng dị ứng với các món ăn trước đây chưa hề gây dị ứng;

° Mất ngủ dưới dạng đặt lưng là ngáy nhưng chỉ đến 1-2 giờ sáng rồi thức trắng;

° Tăng cân dù không ăn béo, thậm chí kiêng cữ, nhưng càng kiêng càng phì.

Phương pháp nhịn ăn gọi là hiệu quả khi người áp dụng giảm cân nhưng không mệt, cũng như không thèm ăn đến độ ngấu nghiến phá giới ngay sau liệu trình. Khéo hơn nữa là khi thể trọng được duy trì một thời gian dài sau liệu trình, thay vì đâu lại vào đó, hay tệ hơn nữa, thậm chí mập hơn xưa.

Góc tư vấn của bác sĩ Lương Lễ Hoàng