Ngoại hạng Anh vào những năm cuối thập niên 90 thế kỷ trước, có một câu nói truyền tai rất nổi tiếng: “Ngoại hạng Anh sẽ không phải là Ngoại hạng Anh bây giờ nếu Eric Cantona và David Ginola không tới đây”, Cantona mang tới khí phách cho Premiership, còn Ginola đem nét đẹp khó cưỡng đến Premiership. Nếu ví họ như rượu, thì Cantona là chất rượu cay nồng, uống một lần, nhớ mãi. Còn Ginola là men say đúng nghĩa. Sau khi Cantona và Ginola hoàn thành sứ mệnh lịch sử của họ, Thierry Henry gây điên đảo cả giải đấu bằng 174 bàn thắng. Cantona, Ginola, Henry, tất cả những người Pháp đó đều từng giành giải “Cầu thủ xuất sắc nhất Premier League” của PFA.
N'Golo Kante chính là người Pháp thứ 4 nhận được giải thưởng này. Cũng như Ginola, Cantona, Henry, điều mà Kante làm được còn hơn một danh hiệu, một chức vô địch đấy là làm đẹp thêm cho giải đấu của người Anh.
Sau 5 thập kỷ, với 44 lần giải thưởng được trao tính từ mùa 1973-1974, Kante mới chỉ là người thứ 3 chơi ở vị trí “tiền vệ phòng ngự” giành giải “Cầu thủ xuất sắc nhất mùa” của PFA. Trước anh có cựu HLV của đội tuyển Thái Lan, ông Peter Reid, người chiến thắng vào mùa giải 1984-1985 trong màu áo Eveton, sau đó là Roy Keane của Manchester United vào mùa giải 1999-2000. Ba cầu thủ này giương cao danh hiệu cao quý của PFA cách nhau trên dưới 20 năm. Hai thập kỷ chênh nhau ấy, chính là tượng trưng cho sự thăng trầm của một sơ đồ nổi tiếng, sơ đồ 4-4-2.
Thập niên 80 thuộc về giai đoạn 4-4-2, đã trở thành sách giáo khoa chiến thuật về bóng đá. Chiến thắng của Peter Reid nằm trong trào lưu 4-4-2 ấy. Sang thập niên 90 đầu năm 2000, 4-4-2 của Alex Ferguson là đỉnh cao của thế giới, Roy Kean là sự tôn vinh xứng đáng. Còn N’Golo Kante? Mùa giải năm ngoái, khi được hỏi về cầu thủ ông ấn tượng nhất, Sir Alex Ferguson đã trả lời: “N’Golo Kante là cầu thủ hay nhất ở Premier League mùa này, với một khoảng cách xa”. Và tất cả chúng ta hẳn không quên, Leicester City năm ngoái chơi sơ đồ 4-4-2.
Nhưng hãy chú ý, đó là một 4-4-2 biến thể so với 4-4-2 cổ điển, đại diện cho trường phái này là Leicester City năm ngoái và Atletico Madrid. Nếu như các sơ đồ 4-4-2 cổ điển là nơi tôn vinh các “trequartista” số 10 đẹp như mộng, đấy là những Zico, Platini, Rui Costa… thì 4-4-2 của Atletico Madrid và Leicester City lại sử dụng cặp tiền vệ phòng ngự đánh chặn dẻo dai làm nền tảng, đó là cặp Gabi – Tiago Mendes ở Atletico Madrid, và cặp Kante – Drinkwater ở Leicester City. Nếu 4-4-2 cổ điển là sơ đồ tấn công mạnh mẽ, thì 4-4-2 biến thể lại mang dáng dấp của sự bền bỉ, khổ ải, vì nhường quyền kiểm soát bóng cho đối thủ.
Rất nhiều người so sánh N’Golo Kante với Claude Makelele. Nhưng, tất cả đều biết, sự diệt vong của sơ đồ 4-4-2 cổ điển đều xuất phát từ việc các đối thủ tìm ra cách triệt phá các “số 10” của đối phương, và Makelele chính là cầu thủ tiên phong của việc đó. Với Kante, các bậc thầy chiến thuật đã dùng ngay thứ vũ khí năm xưa từng tiêu diệt 4-4-2, để làm trái tim hồi sinh cho sơ đồ tưởng như đã chết ấy: một cầu thủ đánh chặn và tắc bóng nhiều nhất trận.
Kante có thể còn giá trị hơn nữa, thông qua việc chuyển sang Chelsea. Tại London, HLV Antonio Conte dùng sơ đồ 3-4-3. Sơ đồ khác nhau, sự vận hành của các cầu thủ cũng sẽ khác nhau. Nhưng “nút cổ chai” tạo nên cái cốt lõi chiến thắng cho Leicester City và Chelsea lại y như nhau: đấy là N’Golo Kante. Theo thống kê của Squawka, N'Golo Kante là cầu thủ có tỷ lệ chuyền chính xác cao nhất tại Leicester City lẫn Chelsea (81,6% % tại Leicester City và 88,8% tại Chelsea).
Chúng ta nghĩ gì về một cầu thủ tắc bóng nhiều nhất mà cũng chuyền bóng chính xác nhất đội? Câu trả lời: cầu thủ ấy giỏi trong cả thu hồi lẫn phân phối bóng. Kante đáng sợ hơn rất nhiều những gì chúng ta mặc định anh là “Makelele mới”. Makelele từng bị Perez bán đi vì “Không chuyền nổi đường chuyền dài quá 3 mét””. N’Golo Kante chơi bóng thông minh hơn vẻ ngoài vẻ cục mịch và nụ cười ngây ngô rất nhiều.
Từ Leicester City sang Chelsea, từ 4-4-2 sang 3-4-3, Kante thích nghi được mọi sơ đồ, chơi được với mọi hoàn cảnh, luôn là cầu thủ nâng đỡ cho các vệ tinh phía trên, và bảo vệ khung thành trước sự xâm nhập của đối thủ xuống bên dưới. Không ngạo thế thiên hạ như Cantona, không lãng tử như Ginola, càng không cảm xúc như Henry, bù lại, Kante có dấu ấn mạnh về chiến thuật cùng phẩm chất mới trong bóng đá hiện đại.
Hai tuần sau khi giành PFA, “máy quét” của Chelsea ẵm giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất Premier League” do Hiệp hội nhà báo Anh (FWA) bình chọn. Một tuần sau giải thưởng của FWA, Kante cùng Chelsea nâng cao chức vô địch. Chelsea 2017 gắn bó với 3 khái niệm: Conte, Kante và 3-4-3.
Từ các bước chạy của triết lý mới đến từ xứ “Lục lăng”, Chelsea bỏ lại sau lưng những ngày tháng đáng quên nhất, để phủ lên Premier League vinh quang sự thống trị mới.
